تقریباً هر کسی از شدت دردی که یک زن در هنگام زایمان طبیعی متحمل می شود، خبر دارد. این درد، دردناک ترین نوع درد در نظر گرفته شده. اما اخیرا بسیاری از زنان برای جلوگیری از درد ناشی از زایمان طبیعی، اقدام به انجام عمل جراحی سزارین کرده اند. در صورتی که زایمان بی درد همان زایمان طبیعی می باشد که با مصرف داروهای بی حسی و یا درمان های غیر دارویی درد را کاهش می دهد.
نحوه زایمان طبیعی و اثر بی حسی
لازم است بدانید که نحوه این زایمان بدین صورت است که برای کاهش درد و افزایش فشار هنگام زایمان طبیعی، از داروی بی حسی استفاده می شود. این ماده در کمر و ناحیه نخاعی تزریق می شود و در حین تزریق احساس گرما به بدن القا می شود. گاهی ممکن است مادر پس از تزریق احساس خارش خفیفی داشته باشد که هیچ جای نگرانی نمی باشد و این وضعیت نشان دهنده بی حسی خوب در ناحیه شکم و رحم می باشد. هم چنین در هنگام زایمان رحم با قدرت زیادی منقبض می شود و دهانه رحم باز می شود تا نوزاد بتواند از آن ناحیه بیرون آید.
مزایای زایمان طبیعی بدون درد
زایمان بی درد به نسبت زایمان با روش های قدیمی دارای مزایای بیشتری است از جمله مزایای آن می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- این به مادر کمک می کند تا بهتر با افسردگی یا خستگی پس از زایمان کنار بیاید.
- ماهیچه های واژن را شل می کند و فضای بیرون آمدن نوزاد را فراهم می کند.
- فشار خون کاملا قابل کنترل است
- جلوگیری از آسیب دیدن لگن در حین زایمان
- کوتاه بودن مدت زمان زایمان
- کاهش عوارض جانبی زایمان
چه داروهایی برای داشتن زایمان بدون درد استفاده می شوند؟
همان طور که گفته شد زایمان بی درد نوعی زایمان است که با استفاده از دارو های بی حسی انجام می گردد که این دارو ها به کاهش درد در هنگام زایمان طبیعی کمک شایانی می کند.
از جمله دارو هایی که برای زایمان بی درد انجام می شود می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- بی هوشی موضعی
- روش رژیونال
- بلوک پودندال
- اپیدورال مداوم با کاتتر
- اسپاینال
- استنشاق گاز انتونوکس
بهترین دارو برای زایمان بی درد کدام است؟
زایمان بی درد با استفاده از تزریق اپیدورال بهترین و رایج ترین نوع زایمان است که توسط متخصص بیهوشی برای تسکین درد در هنگام زایمان انجام می شود. این دارو در قسمت پایین کمر تزریق می شود. اپیدورال همیشه ۱۰۰٪ تسکین ایجاد نمی کند، اما به طور قابل توجهی درد در نیمه تحتانی بدن را کاهش می دهد. در اوایل زایمان می توان درد را با استفاده از روش های طبیعی مانند دوش آب گرم، ماساژ و ورزش کنترل کرد.
از جمله روش های غیر دارویی برای کاهش درد زایمان می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- ماساژ دادن
- طب فشاری
- حمام گرم و یا استفاده از کیسه های آب گرم
- تکنیک های تنفس
- تغییرات مکرر در موقعیت لگن
- زایمان در آب
بی حسی اپیدورال چیست و چگونه انجام میشود؟
اپیدورال روشی است که شامل تزریق یک دارو اعم از بی حس کننده یا استروئید به فضای اطراف اعصاب نخاعی شما به نام فضای اپیدورال است. هدف از روش اپیدورال تسکین درد یا فقدان کامل احساس برای یک ناحیه از بدن شما مانند پاها یا شکم است.
تزریق بی حسی اپیدورال با تزریق یک ماده بی حس کننده به فضای اپیدورال اطراف ستون فقرات شما عمل می کند تا بتواند سیگنال های درد از ستون فقرات به مغز شما را متوقف کند. فضای اپیدورال پر از مایع است و نخاع شما را احاطه کرده است. آن را به عنوان یک آستین مایع در اطراف نخاع خود در نظر بگیرید.
پزشک شما دارو را از طریق یک کاتتر در قسمت پایین کمر شما که با تزریق اپیدورال وارد می کند. کاتتر در فضای اپیدورال شما باقی می ماند تا پزشک بتواند در صورت نیاز داروی بیشتری به شما تزریق کند.
مصرف اپیدورال چه خطراتی دارد؟ (عوارض احتمالی)
به گفته پزشکان، اپیدورال برای مادر و کودک بی خطر است و همچنین باعث تحریک پذیری می شود و به مادر کمک می کند تا آرامش خود را حفظ کنند و دوباره روی زایمان متمرکز شود، اما مانند هر مداخله پزشکی می تواند عوارض جانبی ناخواسته ای نیز ایجاد کند.
همان طور که گفته شد مصرف اپیدورال علاوه بر مزایایی که دارد می تواند در موارد خاص عوارضی نیز از خود نشان دهد که مهم ترین آنها خارش، تب بالا، حالت تهوع، کاهش فشار خون و سردرد های شدید می باشد. در ادامه هر یک از این موارد را توضیح می دهیم.
عوارض ناشی از مصرف اپیدورال عبارتند از:
خارش
بعضی از داروهای اپیدورال ممکن است برای فرد حساسیت های پوستی و خارش ایجاد کند که در این مواقع هیچ جای نگرانی نبوده و با تغییر دارو می توان مشکل را حل کرد.
تب بالا
همانطور که کمی پیش اشاره کردیم، پس از تزریق اپیدورال ممکن است احساس گرما در کل بدن احساس شود و دمای بدن مادر بالا رود. این اتفاق زمانی پیش می آید که مدت زمان زیادی از تزریق دارو گذشته باشد و هنوز زایمان انجام نشده باشد.
حالت تهوع
حالت تهوع پس از تزریق اپیدورال امری رایج است که همانند دیگر عوارض ذکر شده که چاره ای برای درمان آنها وجود داشت، برای این مورد هم درمان، تجویز داروهایی است که پزشک تجویز می کند و مادر با مصرف آن دیگر هیچگونه حالت تهوع و استفراغ نخواهد داشت.
کاهش فشار خون
در صورتی که مادر با کاهش فشار خون مواجه شود، نوزاد دچار مشکلاتی شده و تحت تاثیرمادر قرار می گیرد. به همین خاطر پیش از تزریق اپیدورال دارویی به منظور کنترل فشار خون تزریق می شود تا مادر و فرزند با چنین عوارضی مواجه نشوند.
سر درد
احتمال وقوع سردرد حین زایمان بسیار نادر است و این موضوع زمانی رخ می دهد که سوزن تزریق ماده اپیدورال اشتباها به کیسه مایع مغزی نخاعی برخورد کند. که این موضوع موجب سردردهای شدید در فرد می شود.
هرچند که اپیدورال مانند هر داروی دیگری، می‌تواند با عوارض جانبی همراه باشد. اما به یاد داشته باشید که این خطرات بسیار نادر هستند و مواد آرام بخش موجود در اپیدورال در مقادیر بسیار ناچیزی به جنین می‌رسد. به همین دلیل، احتمال تاثیرگذاری آنها بر سلامت نوزاد بسیار کم است.
چه کسانی نمیتوانند از بی حسی اپیدورال استفاده کنند؟
در صورت داشتن هر یک از موارد زیر شما کاندید مناسبی برای داشتن زایمان با روش اپیدورال نیستید:
- مشکلات لخته شدن خون یا استفاده از داروهای رقیق کننده خون
- بیمارانی که انواع خاصی از جراحی کمر داشته اند
- داشتن عفونت در بدن یا ناحیۀ پوستی کمر
- تعداد پلاکت مادر کم باشد
- استفاده از رقیق کننده‌های خون
- سرگیجه و افت فشارخون
- خونریزی شدید
- اختلالات عصبی
- سابقه واکنش آلرژیک به بی‌حسی موضعی
آیا مصرف اپیدورال روی نوزاد تاثیر می گذارد؟
نوزاد در معرض داروهایی قرار دارد که در خون مادر جریان دارد. به طور معمول، دوز کمی از داروها روی نوزاد تاثیر می گذارند، که این مقدار هیچ تاثیر منفی در رفتار نوزاد نخواهد داشت. همچنین معمولاً اثرات دارو بر بدن مادر پیش از شروع تولید شیر توسط سینه ها از بین می رود.
زایمان بی درد با بی حسی اسپاینال (تفاوت بی حسی اسپاینال با اپیدورال)
بی حسی اسپاینال یکی دیگر از روش ها و تکنیک های است که برای بی حسی مادران هنگام زایمان صورت میگیرد. تفاوت این روش با بی حسی اپیدورال در این هست که در اسپاینال بی حسی فقط یکبار تزریق شده و ماندگاری آن حدودا تا ۲ ساعت میباشد. امروزه اغلب پزشکان از روش اپیدورال استفاده میکنند و بی حسی اسپاینال در زایمان سزارین بیشتر بکار گرفته میشود. انتخاب تکنیک و روش بی حسی بستگی به شرایط مادر و تشخیص و صلاح پزشک دارد.
زایمان بدون درد در آب چگونه است؟
در این روش مادر در یک وان با آب دمای ۳۷ درجه سانتی گراد قرار می گیرد و به او آموزش های لازم برای اقدام به زایمان داده می شود. بسیاری از افراد بر این عقیده اند که زایمان در آب به دلیل حالت بی وزنی که به مادر می دهد، راحت تر انجام می شود و از طرفی آب یک حس آرامش در مادر و نوزاد القا می کند. اما با همه این موارد بسیاری از افراد هم هستند که همواره مخالف زایمان در آب هستند و اغلب گفته می شود که در این روش سلامت مادر و فرزند تضمین نمی شود و احتمال خفگی و یا غرق شدن نوزاد وجود دارد.
چه کسانی زایمان راحتی دارند؟
بارداری و زایمان، دورانی پر از تغییرات و چالش‌های جدید میباشد. کسب اطلاعات در این زمینه، کلید تصمیم‌گیری آگاهانه و تجربه‌ای مثبت خواهد بود. در کلاس های بارداری به مواردی که در جهت داشتن زایمان آرام و راحت پرداخته میشود اشاره میشود. مشاور زنان و زایمان در ساری در این زمینه حضور در کلاس‌های آمادگی زایمان را به اکثر مادران آینده توصیه میکنند. این کلاس‌ها توسط ماماهای باتجربه برگزار شده و به پاسخگویی به بسیاری از سوالات شما در مورد زایمان می پردازند.
معمولا در کلاس های بارداری در خصوص تغییرات فیزیولوژیکی بدن در دوران بارداری، بهداشت فردی، تغذیه‌ی مناسب، تمرینات ورزشی مخصوص دوران بارداری، مراحل مختلف زایمان، عوارض بعد از زایمان، راه‌های کنترل درد زایمان، تمرینات تنفسیو علائم خطری که باید در دوران بارداری به آنها توجه کنید صحبت میشود.
طبیعی است که بعد از زایمان طبیعی، لابیاها (لب‌های واژن) فرم و شکل خود را تا حدی از دست بدهند و واژن کمی گشادتر از قبل به نظر برسد. این تغییرات به دلیل کشش و فشار زیاد عضلات و بافت‌های واژن در حین زایمان رخ می‌دهند. خوشبختانه، راه‌های مختلفی از جمله جراحی لابیاپلاستی و سفت و تنگ کردن واژن برای رفع این تغییرات و بازگرداندن ظاهر و حس مطلوب به واژن بعد از زایمان وجود دارد.
انتخاب روش مناسب برای تسکین درد زایمان به عوامل مختلفی مانند سلامتی مادر، نوع زایمان، ترجیحات شخصی و محدودیت‌های موجود بستگی دارد. مشورت با پزشک یا ماما قبل از زایمان برای انتخاب بهترین روش، ضروری است
بهبود جای زخم در روش اپیدورال چقدر زمان میبرد؟
ماندگاری زخم به عوامل متعددی مانند نوع و بافت پوست، ضخامت، رنگ و محل آن بستگی دارد.
در افرادی که بیماری ام اس دارند، تزریق اپیدورال صورت میگیرد؟
بله در افرادی که بیماری ام اس دارند هم ایت تزریق قابل انجام میباشد.
تزریق اپیدورال چقدر طول میکشد؟
تزریق اپیدورال معمولا توسط متخصص بیهوشی طی حداکثر ۵ دقیقه انجام میشود وطول مدت تاثیر آن حدودا ۴ ساعت می باشد.
سلام خیلی مفید بود ممنون دکتر
در چه شرایطی زایمان بدون درد ممکن نیست؟
شرایط زایمان بی درد بستگی به درخواست مادر و شرایط مامایی دارد. معمولا قبل از زایمان، پزشک جراح زنان و مادر در این مورد هماهنگ میشوند.
مرسی از مطالب مفیدتون
سلام
چه کسایی زایمان طبیعی راحت تری دارن؟
مادرانی که معمولا در کلاس های ورزش دوران بارداری شرکت می کنند اغلب زایمان طبیعی راحت تری دارند.