یائسگی زودرس و راه های درمان آن

همانطور که می دانید یائسگی مرحله ای طبیعی از زندگی خانم ها است که دیگر نمی توانند بعد از آن پریود و باردار شوند. اما بعضی از افراد ممکن است زودتر از موعد یائسه شوند. در این مقاله با یائسگی زودرس و راه های درمان آن بیشتر آشنا خواهیم شد.

یائسگی زودرس چیست؟

یائسگی وضعیتی است که درآن تخمدان‌ها تولید تخمک را متوقف می‌کنند و سطح هورمون استروژن کم می‌شود و دوره قاعدگی برای همیشه به اتمام می‌رسد. معمولاً، زمان ورود به دوران یائسگی برای بانوان بین ۴۵ تا ۵۵ سال است، اما در مواردی ممکن است این فرآیند زودتر از موعد رخ دهد که به آن یائسگی زودرس گفته می‌شود.

یائسگی زودرس چه علائمی دارد؟

علائم یائسگی زودرس شبیه یائسگی معمولی است. برخی از علائم رایج عبارتند از:

• دوره های نامنظم
• عدم وجود قاعدگی (آمنوره)
• گرگرفتگی
• عرق شبانه
• تغییرات احساسی
• مشکلات ادراری
• خشکی واژن
• بد خلقی
• عدم تمرکز حواس
• کاهش میل جنسی

اگر سه ماه یا بیشتر پریود نشدید، باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. دلایل زیادی وجود دارد که باعث می شود شما علاوه بر یائسگی پریود نشوید، مانند:

• استرس
• بارداری
• بیماری های رحم و تخمدان
• تغییر در رژیم غذایی یا ورزش
• پاسخ به یک دارو یا داروی ضد بارداری

چه عواملی باعث بروز یائسگی زودرس میشود؟

• عوامل ژنتیکی: یائسگی زودرس ممکن است به علت وراثت باشد، به عنوان مثال، اگر مادر یا خواهر شما تجربه یائسگی زودرس داشته باشند، احتمال اینکه برای شما نیز اتفاق بیوفتد وجود دارد.

• سبک زندگی: سبک زندگی مانند سابقه سیگار کشیدن، مصرف الکل، نحوه تغذیه، فعالیت بدنی و استرس ممکن است بر روی عملکرد تخمدان‌ها و همچنین سطح هورمون‌ها تأثیر بگذارند و باعث بروز یائسگی زودرس شوند.

• بیماری‌ها و عوامل پزشکی: برخی بیماری‌ها و شرایط پزشکی مانند بیماری‌های اتوایمیون، عفونت‌ها، سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) و برخی عوامل دیگر می‌توانند باعث یائسگی زودرس شوند.

• عوامل خارجی: برخی عوامل غیرمنتظره مانند آسیب‌های فیزیکی به تخمدان‌ها، تأثیرات جانبی برخی داروها یا درمان‌های شیمیایی نیز می‌توانند منجر به وقوع یائسگی زودرس شوند.

• شرایط خود ایمنی : هنگامی که سیستم ایمنی به اشتباه به اندام های تولید کننده هورمون حمله کند، گاهی میتواند بر تخمدان ها تاثیر بگذارد و موجب یائسگی زودرس شود.

• بیماری های عفونی:  بیماری اوریون ازرایج ترین عوامل عفونی ایجاد کننده یائسگی زودرس می باشد. همچنین سل لگنی، عامل عفونی نارسائی تخمدان و یائسگی زودرس محسوب می شود.

• مصرف سیگار : سیگار باعث کاهش سن یائسگی شدهو به مرور منجر به بروز نازایی میشود.

چگونه یائسگی زودرس تشخیص داده می شود؟

پزشک متخصص زنان از شما در مورد علائم و چرخه قاعدگی شما سوال خواهد کرد .همچنین ممکن است، در مورد سابقه قرار گرفتن در معرض سموم، مانند شیمی درمانی و پرتودرمانی بپرسد و معاینه فیزیکی (از جمله معاینه لگن) انجام شود. ازمایشاتی از قبیل آزمایش بارداری و آزمایش خون برای آزمایش برخی هورمون‌ها ، از جمله: هورمون محرک فولیکول (FSH)، استرادیول، پرولاکتین و هورمون ضد مولرین (AMH) توصیه گردد.

مطالعه مطلب  سندرم پیش از قاعدگی یا PMS

عوارض یائسگی زودرس

• تغییرات هورمونی
• پوکی استخوان
• بیماری های قلبی
• مشکلات جنسی
• بی‌اختیاری ادرار
• مشکلات روانی
• بیماری های عصبی
• ریزش مو
•  کاهش میزان متابولیسم بدن
• افسردگی و اضطراب

چطور یائسگی زودرس را تشخیص دهیم؟

یائسگی زودرس، به عنوان نارسایی تخمدان زودرس شناخته می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که تخمدان‌ها پیش از ۴۰ سالگی عملکرد طبیعی خود را از دست ‌بدهند. تشخیص این عارضه، فقط بر مبنای قطع قاعدگی انجام نمیشود.

تشخیص یائسگی زودرس :

آزمایش های هورمونی

آزمایش های ژنتیکی

بررسی غده هیپوفیز

سنجش تراکم استخوان

با توجه به پیچیدگی‌های تشخیص یائسگی زودرس، مراجعه به متخصص زنان و زایمان و انجام معاینات و آزمایش‌های لازم، ضروری است.

درمان یائسگی زودرس

هورمون درمانی:

یکی از روش‌های متداول برای درمان یائسگی هورمون درمانی است که در آن از هورمون‌های جایگزین مانند استروژن و پروژسترون استفاده می‌شود. این درمان به منظور افزایش هورمون‌هایی که در دوره یائسگی به طور طبیعی کاهش می‌یابند، به کار می‌رود. با استفاده از هورمون‌های جایگزین، می‌توان علائم یائسگی را کاهش داد.

با این حال، باید توجه داشت که هورمون درمانی با خطرات و عوارض جانبی نیز همراه است، از جمله افزایش خطر بروز سرطان پستان و رحم، خونریزی رحمی، و افزایش خطر اختلالات قلبی و عروقی. بنابراین، قبل از شروع هورمون درمانی، ضروری است که با پزشک خود مشورت کرده گزینه‌های درمانی دیگر را نیز در نظر بگیرید.

داروها:

در برخی مواقع، استفاده از داروها نیز برای درمان یائسگی زودرس توصیه می‌شود، به ویژه در مواقعی که علائم آن شدید باشد. مصرف این داروها می‌تواند به کاهش علائم ناشی از یائسگی زودرس کمک کند. برخی دارو ها نیز برای مدیریت علائم افسردگی و اضطراب مرتبط با یائسگی استفاده می‌شوند. با این حال، همواره مهم است که استفاده از هر دارویی  با تجویز پزشک مصرف شود.

مراقبت از سلامتی عمومی:

• تغذیه مناسب : می‌تواند به کاهش عوارض یائسگی کمک کند. مصرف مواد غذایی غنی از کلسیم و ویتامین D می‌تواند به حفظ سلامتی استخوان کمک کند و از پوکی استخوان جلوگیری کند. همچنین، مصرف مواد غذایی حاوی فیتواستروژن‌ها می‌تواند به تسکین علائم یائسگی کمک کند.

• ورزش منظم : ورزش منظم می‌تواند باعث بهبود روحیه، کاهش استرس و افزایش انعطاف‌پذیری و استقامت بدنی در دوران یائسگی شود. فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی، شنا، یوگا و تمرینات مقاومتی نیز می‌توانند به حفظ سلامتی عمومی و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند.

• کنترل وزن : کنترل وزن نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. افزایش وزن می‌تواند عوارض مرتبط با یائسگی را تشدید کند، بنابراین حفظ وزن مناسب به کاهش علائم یائسگی کمک کند.

برای درمان یائسگی زودرس چه بخوریم؟

پیروی از یک رژیم غذایی مناسب می تواند تا حدودی از یائسگی زودرس جلوگیری کرده و آن را به تعویق بیندازد.

لبنیات کم چرب

مانند پنیر، ماست و شیر کم چرب در زنان با سابقه خانوادگی یائسگی زودرس این بیماری را حداقل ۳.۵ سال به تعویق می اندازد. آنزیم های داخل شیر گاو می توانند سطح استروژن خون را افزایش دهند و از یائسگی زودرس جلوگیری کنند.

غذاهای سرشار از استروژن

غذاهای سرشار از استروژن عبارتند از گندم سیاه، جو، شبدر، سویا، نخود، لوبیا قرمز و رازیانه. این غذاها می توانند از یائسگی زودرس در زنان بالای ۳۰ سال جلوگیری کرده و علائم را به میزان قابل توجهی کنترل کنند.

ماهی

خوردن ماهی دو بار در هفته می تواند علائم یائسگی زودرس مانند خشکی مفاصل (همچنین درد در حین رابطه جنسی به دلیل خشکی واژن) را در زنانی که در معرض این بیماری قرار دارند، کنترل کند.
علاوه بر این، سبزیجات سبز سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هایی هستند که می‌توانند هورمون‌های زنانه را تنظیم کنند، از سلول‌های بدن محافظت کنند.

ویتامین دی

ویتامین D یک ماده مغذی موثر است که می تواند از یائسگی زودرس جلوگیری کند. مصرف مقادیر زیاد ویتامین D و کلسیم از توقف عملکرد تخمدان قبل از ۴۵ سالگی جلوگیری می کند.

خودداری از مصرف غذای منجمد : غذای منجمد آماده اغلب در کیسه های پلاستیکی حاوی فتالات نگهداری می شود و می تواند خطر یائسگی زودرس را افزایش دهد. بنابراین بهتر است غذای تازه مصرف کنید یا در صورت نیاز از ظروف مناسب تری برای غذاهای منجمد استفاده کنید.

نمک : فشار خون بالا از جمله عوارض یائسگی زودرس و همچنین یائسگی طبیعی است که باعث اختلالاتی مانند بیماری های قلبی عروقی می شود. بنابراین، زنان با سابقه خانوادگی یائسگی زودرس باید از خوردن نمک و غذاهای فرآوری شده حاوی سدیم خودداری کنند.

چای و قهوه : تغییرات در هورمون ها ممکن است ساعات خواب زنان را مختل کند که اغلب با نوشیدن چای، قهوه یا سایر منابع کافئین تشدید می شود. بنابراین، زنانی که در معرض یائسگی زودرس قرار دارند، باید با مصرف ۱-۲ واحد لبنیات قبل از خواب، سطح سروتونین خود را افزایش دهند تا خوابی راحت داشته باشند.

کربوهیدرات ها :طبق تحقیقات، مصرف زیاد کربوهیدرات هایی مانند ماکارونی، برنج سفید، اسپاگتی، نان سفید، کیک، بیسکویت و شیرینی باعث یائسگی زودرس می شود. بنابراین لازم است زنان با یائسگی زودرس از یک رژیم غذایی متعادل و سالم پیروی کنند.

کلام آخر

فردی که یائسگی زودرس را پشت سر می گذارد، علائم قبل از یائسگی را در سنین پایین تر تجربه می کند که ممکن است بر سلامت عاطفی و جسمی او تأثیر بگذارد. اگر فکر می کنید یائسگی زودرس را تجربه می کنید، به دکتر هدی حق نظر متخصص و جراح زنان در ساری جهت مشاوره و درمان مراجعه کنید.