بعضی از زنان در دوران بارداری دچار کم خونی یا آنمی می شوند، یعنی اینکه گلبول های قرمز کمی در خون خود دارند. کم خونی سبب احساس ضعف و خستگی در دوران بارداری می شود و در صورت عدم درمان در این دوران می تواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد. چرا کم خونی در دوران بارداری اتفاق می افتد؟ برای جلوگیری از آن چه کاری می توان انجام داد؟ امروز می خواهیم به سوالات شما در مورد عوارض کم خونی بارداری و نحوه ی درمان آن پاسخ دهیم.
کم خونی در بارداری چیست؟
کم خونی وضعیتی است، که فرد گلبول های قرمز کافی برای حمل اکسیژن در سراسر بدن خود ندارد. وقتی بدن اکسیژن کافی نداشته باشد، در نتیجه نمی تواند به درستی عمل کند.
گلبول های قرمز خون حاوی پروتئین های به نام هموگلوبین هستند، که اکسیژن را نگه می دارند و به گلبول های قرمز کمک می کند تا اکسیژن را از ریه ها به تمامی بدن انتقال دهند. برای تولید این گلبول ها و هموگلوبین، بدن شما به آهن و ویتامین هایی مانند ویتامین B12 نیز نیاز دارد.
کم خونی خفیف در بارداری رایج است. اگر کم خونی خفیف دارید، ممکن است کمی احساس خستگی کنید. ولی اگر کم‌خونی شدید دارید، ممکن است به سختی نفس بکشید و احساس ضعف، سرگیجه شدیدی داشته باشید و به سختی بتوانید تمرکز کنید. قلب شما اغلب تند می زندو‌احساس طپش قلب خواهیدداشت.
علت کم خونی در بارداری
در دوران بارداری، حجم خون به دلیل خون رسانی به جنین در بدن شما افزایش پیدا می کند و در نتیجه میزان آهن مورد نیاز شما بیشتر می شود. بدن از آهن برای تولید خون بیشتر برای تامین اکسیژن به کودکتان استفاده می نماید. اگر در دوران بارداری ذخیره کافی آهن نداشته باشید یا آهن کافی دریافت نکنید، ممکن است دچار کم خونی در دوران بارداری شوید.
کم خونی در بارداری می تواند ناشی از کمبود آهن یا اسیدفولیک و ویتامین هایی مانند B12، خونریزی یا داشتن بیماری هایی مانند مسمومیت بارداری یا بیماری سلول داسی شکل و تالاسمی نیز باشد.
چه کسانی در دوران بارداری بیشتر در معرض ابتلا به کم خونی هستند؟
زنانی بیشتر در معرض خطر کم خونی یا فقر آهن در بارداری هستند که:
- که قبلا جراحی کاهش معده داشتند.
- آهن لازم را از مواد غذایی در دوران بارداری کسب نمی کنند.
- بارداری چند قلویی
- بارداری های پشت سرهم
- داشتن قاعدگی های شدید قبل از بارداری
- استفراغ شدید اغلب به دلیل تهوع صبحگاهی
- سابقه ی کم خونی خفیف قبل از بارداری
علائم کم خونی در بارداری
ممکن است در ابتدا متوجه علائم کم خونی خفیف نشوید، زیرا ممکن است فقط احساس خستگی داشته باشید. اما با گذشت زمان، اگر کم خونی شدید شود، ممکن است علائم زیر بروز کند:
- خستگی زیاد
- داشتن سر درد
- احساس تنگی نفس
- ضعف و سر گیجه
- ضربان قلب تند
- پوست رنگ پریده
- حرکت ناخواسته در ساق پا
عوارض کم خونی در بارداری بر روی جنین
چنین در رحم شما برای دریافت کافی آهن، ویتامین B12 و اسید فولیک به شما وابسته است. کم خونی به ویژه در سه ماه اول بارداری می تواند تاثیر زیادی بر رشد جنین داشته باشد.
عدم درمان کم خونی در این دوران، باعث می شود کودک شما در معرض خطر ابتلا به کم خونی بعد از تولد قرار بگیرد، که می تواند منجر به مشکلات رشدی شود. همچنین، کم خونی خطر زایمان زودرس و داشتن نوزاد کم وزن را نیز افزایش می دهد.
چگونگی تشخیص کم خونی در بارداری
معمولاً زمانی که برای اولین بار به پزشک متخصص زنان در ساری برای مراقبت های دوران بارداری مراجعه می نمایید، پزشک شما در اولین نوبت مراجعه آزمایش خون را توصیه می کند. سطح هموگلوبین به عنوان بخشی از این آزمایش مورد بررسی قرار می گیرد. اگر میزان هموگلوبین شما برای دوران بارداری پایین باشد، ممکن است آزمایشات بیشتری تجویز شود.
درمان کم خونی در بارداری
درمان به علائم، سن، سلامت عمومی و میزان کم خونی شما بستگی دارد. اگر کم خونی خفیف تا متوسط دارید، پزشک معمولاً آن را با یک ویتامین روزانه مانند اسید فولیک یا ویتامین B12و مکمل آهن قبل از تولد جنین درمان می کند.
خوردن مرکبات و اجتناب از خوردن چای و قهوه همراه یا بلافاصله بعد از غذا، ممکن است به جذب آهن غذا کمک کند و از کم خونی جلوگیری کند.
ولی اگر شما کم خونی شدید در این دوران دارید، ممکن است نیاز به تزریق خون داشته باشید.
برای کم خونی در بارداری چه بخوریم؟
بهترین راه برای درمان کم خونی به وِیژه کم خونی خفیف تا متوسط، دریافت کافی آهن، B12 و اسید فولیک است. تغییر رژیم غذایی نیز در این دوران می تواند کمک کننده باشد. از غذاهای سرشار از آهن مانند اسفناج، گوشت گاو بدون چربی و بوقلمون بیشتر استفاده نمایید. غذاهایی که سرشار از ویتامین هستند و به جذب بیشتر آهن در بدن کمک می کنند مانند ویتامین C نیز مصرف کنید، از جمله مرکبات، گوجه فرنگی و فلفل.
داشتن یک رژیم غذایی سالم از کم خونی در این دوران جلوگیری می کند. آهن در گوشت ها، نان ها و غلات غنی شده با آهن، تخم مرغ، اسفناج و میوه های خشک پیدا می شود. همچنین ویتامین B12 در گوشت، ماهی، تخم مرغ و محصولات لبنی یافت می شود. سطوح بالایی از اسیدفولیک در سبزیجات برگ سبز، لوبیا، کلم بروکلی، گوشت گاو، کلم بروکسل و مارچوبه نیز وجود دارد.
کلام آخر
ممکن است در دوران بارداری کم خونی خفیف داشته باشید زیرا حجم خون بین ۲۰ تا ۳۰ درصد در دوران بارداری افزایش می یابد. رژیم غذایی غنی از آهن، ویتامین C و ویتامین B به اصلاح و پیشگیری از کم خونی یا فقر اهن کمک می کند. مصرف روزانه یک قرص مکمل آهن در این دوران نیز می تواند کمک کننده باشد. در مورد خطر کم خونی در دوران بارداری و هر گونه نگرانی که ممکن است شما داشته باشید، با پزشک متخصص خود حتما صحبت کنید
دکتر هدی حق نظر
دکتر هدی حق نظر فارغ التحصیل رشته پزشکی عمومی ازسال ۱۳۷۲ مدتی به عنوان پزشک عمومی فعالیت داشته اند. سپس با گذراندن دوره تخصصی زنان و زایمان به عنوان متخصص زنان و زایمان در شهر ساری فعالیت میکنند.
ساعت کاری
روزهای زوج از ساعت
۱۵:۳۰ الی ۲۰:۳۰
آدرس مطب
ساری، خیابان قارن، ساختمان کسری ، طبقه همکف مطب دکتر هدی حق نظر جراح و متخصص زنان
برای کم خونی در دوران بارداری چی بخوریم؟
قرص آهن زیر نظر پزشک مصرف شود.
استفاده از آمپول آهن برای کم خونی در دوران بارداری مشکلی ایجاد می کنه؟
خیر