علت بی اختیاری ادرار بعد از زایمان + درمان

بی‌ اختیاری ادرار بعد از زایمان یکی از مشکلات رایج در بسیاری از زنان است که ممکن است به دلیل تغییرات فیزیکی و هورمونی ناشی از بارداری و زایمان به وجود آید. این مشکل می‌تواند در ابتدا آزاردهنده به نظر برسد، اما در بسیاری از موارد موقتی است و با گذشت زمان بهبود می‌یابد. عوامل مختلفی مانند نوع زایمان، تعداد بارداری‌ها، وزن نوزاد، وضعیت عضلات کف لگن و تغییرات هورمونی می‌توانند در بروز این مشکل تأثیرگذار باشند. در این مقاله از سایت دکتر هدی حق نظر،

، به بررسی علل و عوامل موثر در بروز بی‌ اختیاری ادرار بعد از زایمان و روش‌های درمانی برای کاهش آن پرداخته میپردازیم.

بی اختیاری ادرار بعد از زایمان چیست؟

بی اختیاری ادرار بعد از زایمان یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از زنان پس از تولد نوزادشان تجربه می‌کنند. این مشکل ممکن است از چند روز پس از زایمان آغاز شود و حتی تا ماه‌ها ادامه پیدا کند. بی اختیاری ادرار زمانی رخ می‌دهد که کنترل بر تخلیه ادرار کاهش یافته یا از بین برود و ممکن است هنگام عطسه، سرفه یا خندیدن، خروج ناخواسته ادرار اتفاق بیفتد.

در شرایط طبیعی، اعصاب، عضلات و رباط‌های کف لگن با همکاری یکدیگر مجرای ادرار را بسته نگه می‌دارند و از خروج بی‌ اختیار ادرار جلوگیری می‌کنند. اما در دوران بارداری و هنگام زایمان، به‌ویژه در زایمان طبیعی، این ساختارها ممکن است تحت کشش یا آسیب قرار بگیرند و عملکرد طبیعی خود را از دست بدهند. به همین دلیل، بی اختیاری ادرار بعد از زایمان یکی از عوارض رایج به شمار می‌رود.

مطالعات نشان داده‌اند که حدود یک سوم زنان بین سه ماهه دوم بارداری تا سه ماه اول پس از زایمان دچار درجاتی از بی اختیاری ادرار می‌شوند. خوشبختانه در اغلب موارد، این وضعیت موقتی است و به مرور زمان بهبود می‌یابد. با این حال، آشنایی با روش‌های درمان بی اختیاری ادرار بعد از زایمان می‌تواند روند بهبودی را تسریع کند و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.

دلایل بی اختیاری ادرار بعد از زایمان طبیعی

تحقیقات نشان می‌دهد که برخی از زنان به دلایل خاصی بیشتر در معرض بی اختیاری ادرار بعد از زایمان طبیعی قرار دارند. زایمان واژینال یکی از عوامل اصلی بروز بی اختیاری استرسی محسوب می‌شود. در مقایسه، احتمال بروز بی اختیاری ادرار بعد از زایمان در زنانی که زایمان سزارین داشته‌اند، کمتر از افرادی است که زایمان طبیعی را تجربه کرده‌اند.

عواملی که خطر ابتلا به بی اختیاری ادرار بعد از زایمان را افزایش می‌دهند عبارتند از:

 • تولد اولین نوزاد

 • وجود سابقه بی اختیاری ادرار قبل از بارداری

 • تجربه زایمان طولانی و سخت

 • ابتلا به مشکلات زمینه‌ای مثانه

 • تولد نوزاد با وزن بالا

آگاهی از این عوامل می‌تواند در پیشگیری و درمان بی اختیاری ادرار بعد از زایمان نقش مهمی داشته باشد. در صورت بروز این مشکل، مشاوره با پزشک و اقدام به موقع برای درمان بی اختیاری ادرار بعد از زایمان بسیار توصیه می‌شود.

انواع بی اختیاری ادرار بعد از زایمان و علائم آن

بی اختیاری ادرار بعد از زایمان یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از زنان تجربه می‌کنند. این عارضه معمولاً به دلیل ناتوانی در کنترل مثانه پس از تغییرات فیزیکی و هورمونی دوران بارداری و زایمان ایجاد می‌شود. انواع مختلفی از بی اختیاری ادرار بعد از زایمان وجود دارد که در ادامه به شایع‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:

 بی اختیاری ادرار استرسی

در این نوع، ادرار به طور غیرارادی در هنگام انجام فعالیت‌هایی مانند عطسه، سرفه، خندیدن یا بلند کردن اجسام سنگین نشت می‌کند. این نوع بی اختیاری یکی از رایج‌ترین مشکلات پس از زایمان طبیعی است.

بی اختیاری ادرار فوریتی

در این حالت، فرد به طور ناگهانی و شدید احساس نیاز به دفع ادرار پیدا می‌کند و ممکن است پیش از رسیدن به سرویس بهداشتی، ادرار تخلیه شود.

بی اختیاری ادرار مختلط

این نوع ترکیبی از بی اختیاری استرسی و فوریتی است و می‌تواند شرایط کنترل مثانه را برای زنان پس از زایمان دشوارتر کند.

علائم بی اختیاری ادرار بعد از زایمان شامل نشت ادرار هنگام سرفه، عطسه یا خندیدن، احساس فوریت ناگهانی برای دفع ادرار، و ناتوانی در نگه داشتن ادرار است.

عوامل مؤثر بر افزایش بی اختیاری ادرار بعد از زایمان

عوامل مؤثر در بروز بی‌اختیاری ادرار پس از زایمان

بی‌اختیاری ادرار پس از زایمان می‌تواند تحت تأثیر عواملی گوناگون قرار گیرد. برخی از این عوامل قابل پیشگیری هستند، در حالی که برخی دیگر به ویژگی‌های بدنی و شرایط خاص زایمان هر فرد بستگی دارند. در ادامه، به مهم‌ترین عواملی که می‌توانند خطر بروز این مشکل را افزایش دهند، اشاره می‌شود:

۱. نوع زایمان (طبیعی یا سزارین) : زنان با زایمان طبیعی بیشتر در معرض بی‌اختیاری ادرار قرار دارند، زیرا فشار زیادی که هنگام عبور نوزاد از کانال زایمان به عضلات کف لگن و اعصاب کنترل ‌کننده مثانه وارد می‌شود، می‌تواند باعث ضعف این عضلات و کاهش توانایی کنترل مثانه گردد. اگرچه در زنان سزارینی احتمال بروز این مشکل کمتر است، اما تغییرات هورمونی و فشار ناشی از بارداری نیز ممکن است موجب بروز بی‌اختیاری ادرار شود.

۲. تعداد بارداری‌ها و زایمان‌ها : با افزایش تعداد زایمان‌های طبیعی، احتمال ضعف عضلات کف لگن بیشتر می‌شود. بارداری‌های متعدد به تدریج فشار بیشتری به عضلات نگهدارنده مثانه وارد کرده و احتمال بروز بی‌اختیاری ادرار را افزایش می‌دهد.

۳. وزن بالای نوزاد هنگام تولد : نوزادانی که وزن بیشتری از حد طبیعی (بیش از ۴ کیلوگرم) دارند، فشار اضافی بر عضلات کف لگن و اعصاب مرتبط وارد می‌آورند. این فشار می‌تواند منجر به آسیب به این عضلات و افزایش خطر بی‌اختیاری ادرار پس از زایمان شود.

۴. فشار زیاد و طولانی بودن مرحله دوم زایمان : اگر مادر فشار زیادی به خود وارد کند یا مرحله دوم زایمان (خروج نوزاد) طولانی باشد، آسیب به عضلات و اعصاب لگنی محتمل‌تر خواهد بود. این آسیب می‌تواند منجر به ضعف در کنترل ادرار شود.

۵. افزایش وزن زیاد در دوران بارداری : اضافه‌وزن بیش از حد در دوران بارداری فشار زیادی به مثانه و عضلات لگنی وارد می‌آورد. این فشار ممکن است باعث ضعیف شدن عضلات نگهدارنده مثانه شود و در نتیجه، احتمال بروز بی‌اختیاری ادرار بعد از زایمان افزایش یابد.

۶. سابقه خانوادگی بی‌اختیاری ادرار : سابقه خانوادگی می‌توانند تأثیر زیادی بر بروز بی‌اختیاری ادرار داشته باشند. اگر در خانواده فرد، مادر یا خواهرش سابقه بی‌اختیاری ادرار پس از زایمان داشته باشد، احتمال بروز این مشکل در فرد بیشتر خواهد بود.

۷. مشکلات هورمونی پس از زایمان : کاهش سطح استروژن پس از زایمان می‌تواند بر عملکرد عضلات کف لگن و دیواره مثانه تأثیر منفی بگذارد. استروژن نقشی کلیدی در حفظ استحکام بافت‌های مثانه و مجرای ادرار دارد و کاهش آن ممکن است موجب نشت ادرار شود.

۸. سابقه بی‌اختیاری ادرار در دوران بارداری : زنانی که در دوران بارداری دچار نشت ادرار بوده‌اند، بیشتر در معرض بروز بی‌اختیاری ادرار پس از زایمان قرار دارند. این نشانه‌ای از ضعف عضلات کف لگن است که می‌تواند در طول بارداری و پس از آن ادامه یابد.

۹. یبوست مزمن و فشار زیاد هنگام اجابت مزاج : یبوست مداوم می‌تواند به عضلات کف لگن آسیب برساند. فشار زیاد هنگام دفع مدفوع باعث کشیدگی و ضعف این عضلات می‌شود، که در نتیجه ممکن است بی‌اختیاری ادرار را تشدید کند.

۱۰. انجام ورزش‌های سنگین بلافاصله پس از زایمان : ورزش‌های سنگین و پرتحرک بلافاصله پس از زایمان ممکن است منجر به ضعیف‌تر شدن عضلات لگن و تشدید بی‌اختیاری ادرار شود. توصیه می‌شود که تمرینات مناسب و تقویت‌کننده عضلات لگن، مانند تمرینات کگل، به تدریج و تحت نظر پزشک آغاز شود.

با آگاهی از این عوامل و رعایت نکات پزشکی، می‌توان از بروز بی‌اختیاری ادرار پس از زایمان پیشگیری کرده یا شدت آن را کاهش داد.

روش‌های درمان بی اختیاری ادرار بعد از زایمان

بی اختیاری ادرار بعد از زایمان یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از زنان پس از بارداری با آن روبه‌رو می‌شوند. خوشبختانه در بیشتر موارد، این مشکل به مرور زمان بهبود پیدا می‌کند. بسیاری از مادران در هفته‌های ابتدایی پس از زایمان شاهد کاهش علائم بی اختیاری هستند، اما در برخی دیگر این عارضه ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها ادامه داشته باشد. علاوه بر این، امکان بازگشت بی اختیاری ادرار در سنین بالاتر وجود دارد.

برای درمان بی اختیاری ادرار بعد از زایمان، راهکارهای متنوعی وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شود:

انجام تمرینات کگل: تمرینات کگل با هدف تقویت عضلات کف لگن انجام می‌شود. انجام مرتب و صحیح این تمرینات باعث بهبود کنترل مثانه و کاهش نشت ادرار خواهد شد. اگر در انجام این تمرینات تردید دارید، می‌توانید از پزشک یا فیزیوتراپیست کمک بگیرید تا روش صحیح را آموزش دهد.

کاهش مصرف کافئین: مطالعات نشان داده‌اند که کاهش مصرف کافئین می‌تواند به درمان بی اختیاری ادرار بعد از زایمان کمک کند. مصرف زیاد کافئین ممکن است باعث تحریک مثانه و افزایش حجم ادرار شود، بنابراین بهتر است میزان مصرف قهوه، چای و نوشابه‌های کافئین‌دار را محدود کنید.

 فیزیوتراپی لگن: فیزیوتراپی تخصصی کف لگن یکی از روش‌های مؤثر برای درمان بی اختیاری ادرار بعد از زایمان است. این درمان به ویژه برای زنانی که دچار احساس فوریت ادرار، تخلیه ناقص مثانه یا کنترل ضعیف هستند، نتایج بسیار خوبی به همراه دارد.

 استفاده از پساری: پساری یک وسیله کوچک است که در واژن قرار داده می‌شود و به حمایت از مجرای ادرار کمک می‌کند. استفاده از پساری، به ویژه برای زنانی که به دنبال یک گزینه غیرجراحی هستند، یک راهکار مؤثر برای کاهش علائم بی اختیاری ادرار بعد از زایمان محسوب می‌شود.

 دارو درمانی: در برخی موارد، پزشک ممکن است برای کنترل بهتر علائم، داروهایی را تجویز کند. این داروها می‌توانند به کاهش فعالیت بیش از حد مثانه یا تقویت کنترل عضلانی کمک کنند.

 جراحی: اگر سایر روش‌های درمانی مؤثر واقع نشوند، جراحی به عنوان آخرین راهکار برای درمان بی اختیاری ادرار بعد از زایمان در نظر گرفته می‌شود. روش‌های جراحی مختلفی وجود دارند که با توجه به شرایط بیمار انتخاب می‌شوند.

با توجه به شدت و نوع بی اختیاری ادرار بعد از زایمان، انتخاب روش درمانی مناسب اهمیت ویژه‌ای دارد.

تمرینات کف لگن برای درمان بی اختیاری ادرار بعد از زایمان

یکی از روش‌های مؤثر در درمان بی اختیاری ادرار بعد از زایمان، انجام تمرینات کف لگن است. این تمرینات با تقویت عضلات کف لگن، به بهبود کنترل ادرار و کاهش علائم بی اختیاری کمک می‌کنند. برای انجام این تمرینات، مراحل زیر را دنبال کنید:

 1 شروع تمرین: برای انجام تمرینات کف لگن، ابتدا در یک محیط آرام و راحت قرار بگیرید. می‌توانید به پشت دراز بکشید و تمرکز خود را بر روی عضلات کف لگن بگذارید. پیش از شروع تمرین، اطمینان حاصل کنید که مثانه‌تان خالی باشد تا تمرینات بهتر و مؤثرتر انجام شوند.

 2 انقباض عضلات: در این مرحله، عضلات کف لگن را به داخل و به سمت بالا بکشید. این انقباض را به‌طور تدریجی و بدون ایجاد تنش در سایر عضلات بدن انجام دهید. سعی کنید عضلات را برای مدت ۵ ثانیه نگه دارید و به آرامی آن‌ها را منقبض کنید.

 3 رهایی عضلات: بعد از انقباض، به آرامی و با دقت عضلات را رها کنید. این فرآیند باید با کنترل کامل انجام شود تا عضلات به‌طور کامل شل شوند. از ایجاد تنش و فشار اضافی در عضلات دیگر بدن خودداری کنید.

با انجام منظم این تمرینات، می‌توانید عضلات کف لگن خود را تقویت کرده و به تدریج بهبود در کنترل ادرار و کاهش بی اختیاری ادرار بعد از زایمان را مشاهده کنید.

آیا ژنتیک و سابقه خانوادگی در بی‌اختیاری ادرار پس از زایمان نقش دارد؟

بله، ژنتیک و سابقه خانوادگی می‌توانند در بی‌اختیاری ادرار پس از زایمان نقش داشته باشند. تحقیقات نشان داده‌اند که اگر در خانواده فرد سابقه بی ‌اختیاری ادرار وجود داشته باشد، احتمال بروز این مشکل پس از زایمان افزایش می‌یابد. این مسئله ممکن است به دلایل ژنتیکی، مانند ضعف عضلات کف لگن یا دیگر ویژگی‌های فیزیولوژیکی خاص مربوط باشد که از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. بنابراین، اگر در خانواده فرد سابقه بی‌اختیاری ادرار یا مشکلات مشابه وجود داشته باشد، احتمال بروز این مشکل در دوران پس از زایمان بیشتر است و ممکن است نیاز به مراقبت‌های ویژه یا درمان‌ های پیشگیرانه باشد.

آیا بی‌اختیاری ادرار پس از زایمان دائمی است؟

بی‌اختیاری ادرار پس از زایمان معمولاً یک مشکل موقت است که در بسیاری از زنان در طی چند هفته تا چند ماه پس از زایمان بهبود می‌یابد. بافت‌ها و عضلات کف لگن پس از زایمان به تدریج ترمیم می‌شوند و عملکرد طبیعی خود را باز می‌یابند. با این حال، زمان بهبودی بستگی به عواملی همچون میزان آسیب به عضلات کف لگن، تعداد زایمان‌ها، نوع زایمان (طبیعی یا سزارین) و سبک زندگی مادر دارد. انجام تمرینات تقویتی مانند تمرینات کگل، رعایت رژیم غذایی سالم و حفظ وزن مناسب می‌تواند به تسریع فرایند بهبودی کمک کند.

در برخی موارد، بی‌اختیاری ادرار ممکن است برای مدت طولانی‌تری ادامه یابد و نیاز به درمان‌های پزشکی داشته باشد. زنانی که دچار ضعف شدید عضلات کف لگن، آسیب عصبی ناشی از زایمان یا افزایش وزن زیاد در دوران بارداری هستند، ممکن است با بی‌اختیاری مزمن مواجه شوند. در چنین مواردی، روش‌های درمانی مانند فیزیوتراپی کف لگن، دارودرمانی یا در شرایط شدیدتر، جراحی می‌تواند مؤثر باشد. بنابراین، اگر بی‌اختیاری ادرار بیش از شش ماه ادامه پیدا کرد یا به طور قابل توجهی در زندگی روزمره اختلال ایجاد کرد، توصیه می‌شود برای بررسی دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنید.