خارش بدن در دوران بارداری یکی از مشکلات شایع بین زنان باردار است که می‌تواند از خفیف و موقت تا شدید و آزاردهنده متغیر باشد. این خارش معمولاً در نواحی شکم، سینه، ران‌ها و حتی دست و پا احساس می‌شود و در برخی موارد، شب‌ها شدت بیشتری پیدا می‌کند. خارش بدن ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد، از تغییرات هورمونی و خشکی پوست گرفته تا بیماری‌هایی مانند کلستاز یا PUPPP شناخت علت خارش بدن در بارداری، علائم همراه، روش‌های پیشگیری و درمان، می‌تواند به مادران کمک کند تا راحتی بیشتری داشته باشند و از بروز عوارض احتمالی جلوگیری کنند. در این مقاله از سایت بهترین متخصص زنان و زایمان به بررسی علت خارش بدن در دوران بارداری میپردازیم.
علت خارش بدن در بارداری
۱. کشیدگی پوست
با رشد جنین و بزرگ شدن رحم، پوست ناحیه شکم، سینه و ران‌ها کشیده می‌شود. این کشش باعث خارش موضعی می‌شود. در بارداری‌های اول یا چندقلو، این کشیدگی و خارش بیشتر احساس می‌شود. گاهی خارش در اطراف نوک سینه نیز دیده می‌شود.
۲. خشکی پوست
تغییرات هورمونی در بارداری می‌تواند چربی و رطوبت پوست را کاهش دهد. این موضوع باعث خشکی، پوسته‌پوسته شدن و خارش پوست می‌شود. خشکی پوست در زمستان و در افرادی که سابقه خشکی دارند تشدید می‌شود.
۳. حساسیت ها
در دوران بارداری حساسیت بدن به مواد شیمیایی، عطر، شوینده‌ها و جنس لباس‌ها افزایش می‌یابد. این حساسیت‌ها باعث تحریک پوست و خارش موقت می‌شوند.
۴. اگزما
در بارداری احتمال بروز یا تشدید برخی بیماری‌های پوستی مانند اگزما وجود دارد. اگر قبلاً به اگزما مبتلا بوده‌اید، ممکن است در دوران بارداری شدت آن بیشتر شود. در برخی زنان نیز اگزما ممکن است بهبود یابد.
۵. پروریگو
پروریگو به صورت برجستگی‌های خارش‌دار و پوسته‌دار ظاهر می‌شود و بیشتر روی شکم، بازوها و پاها دیده می‌شود. این عارضه می‌تواند در هر زمان از نه ماه بارداری ایجاد شود.
۶. پلاک‌های خارش‌دار (PUPPP)
این پلاک‌ها معمولاً در اواخر بارداری و در اطراف ترک‌های پوستی ایجاد می‌شوند و خارش شدیدی دارند. این وضعیت بیشتر در بارداری‌های اول یا چندقلو شایع است.
۷. کلستاز بارداری
کلستاز بارداری یا کلستاز داخل کبدی حاملگی، یک اختلال نادر کبدی است که باعث تجمع اسیدهای صفراوی در خون می‌شود. خارش شدید در کف دست‌ها و پاها یا حتی کل بدن ایجاد می‌کند، و اغلب بدون بثورات پوستی است. علائم همراه ممکن است شامل تهوع، از دست دادن اشتها و زردی پوست یا سفیدی چشم‌ها باشد. این وضعیت نیاز به بررسی فوری پزشک دارد، زیرا هم برای مادر و هم برای نوزاد خطرناک است. در مادر احتمال کاهش جذب ویتامین K و لخته شدن خون افزایش می‌یابد و در نوزاد احتمال زایمان زودرس، مشکلات ریوی و سقط جنین وجود دارد.
نقش هورمون‌ها
تغییرات هورمونی در دوران بارداری، از جمله افزایش استروژن و پروژسترون، می‌تواند حساسیت پوست را افزایش دهد و باعث خارش بدن در بارداری شود. این تغییرات روی گردش خون، خلق‌وخو و دیگر عملکردهای بدن نیز تاثیر می‌گذارند.
علائم خارش بدن در بارداری
بسیاری از خانم‌ها تنها علامتی که تجربه میکنند، خارش بدن در دوران بارداری است. این خارش معمولاً بدون جوش است، اما گاهی ممکن است با بروز جوش‌های کوچک همراه باشد. خارش اغلب از دست‌ها و پاها شروع می‌شود، اما ممکن است به سایر نقاط بدن نیز گسترش پیدا کند. بیشتر زنان باردار از خارش شبانه شکایت دارند که می‌تواند کیفیت خواب را تحت تاثیر قرار دهد.
علاوه بر خارش، برخی علائم دیگر ممکن است در موارد خاص مشاهده شود:
- ادرار تیره
- قرمزی پوست
- زردی پوست و سفیدی چشم (بسیار نادر)
به طور معمول، خارش بدن در بارداری از هفته ۳۰ شروع می‌شود، اما در برخی افراد ممکن است این علائم زودتر، حتی از هفته ۸ بارداری، ظاهر شوند. توجه به زمان شروع و شدت خارش می‌تواند به تشخیص علت خارش بدن در بارداری و تعیین نیاز به مراجعه به پزشک کمک کند.
خارش بدن در بارداری و ارتباط آن با جنسیت جنین
بسیاری از زنان باردار معتقدند که خارش بدن در دوران بارداری ممکن است نشانه‌ای از جنسیت جنین باشد. برخی افراد تصور میکنند خارش‌های شدید می‌تواند نشان‌دهنده دختر یا پسر بودن جنین باشد. با این حال، هیچ مدرک علمی برای تایید این باور وجود ندارد. علت خارش بدن در بارداری به عوامل پزشکی و هورمونی مرتبط است و نمی‌توان از طریق آن جنسیت جنین را تشخیص داد. تنها روش علمی و معتبر برای تعیین جنسیت جنین، سونوگرافی و تست‌های پزشکی است.
نوبت دهی انلاین
سریع و بدون معطلی
خارش بدن در بارداری هنگام شب
یکی از مشکلات شایع در دوران بارداری، خارش بدن در دوران بارداری به‌ویژه در شب است. این خارش می‌تواند کیفیت خواب و آرامش مادر را تحت تأثیر قرار دهد. عوامل مختلفی باعث ایجاد خارش شبانه می‌شوند، از جمله تغییرات هورمونی، کشیدگی پوست به دلیل رشد جنین، افزایش حساسیت پوست و برخی بیماری‌های مرتبط با بارداری مانند کلستاز. معمولاً خارش بدن در بارداری در نواحی شکم، ران‌ها و بازوها شدیدتر احساس می‌شود. مدیریت این خارش اهمیت زیادی دارد تا از آسیب به پوست جلوگیری شود و مادر بتواند خواب و آرامش خود را حفظ کند.
پماد برای خارش بدن در بارداری
یکی از روش‌های موثر برای کاهش خارش بدن در دوران بارداری، استفاده از پمادهای مخصوص است. این پمادها معمولاً با ترکیبات طبیعی یا ضدالتهابی طراحی شده‌اند تا پوست حساس مادران باردار را آرام کنند و التهاب یا خشکی پوست را کاهش دهند.
انواع پمادها برای خارش در بارداری
- پمادهای مرطوب‌کننده: حاوی ترکیبات طبیعی مانند آلوئه‌ورا، کالاندولا یا ویتامین E که به کاهش خشکی و التهابات پوست کمک میکنند.
- پمادهای ضدالتهاب: شامل هیدروکورتیزون با دوز پایین که برای خارش‌های شدیدتر مفید است، اما تنها با توصیه پزشک باید استفاده شود.
- کرم‌های تسکین دهنده: مانند کرم کالامین که خارش و تحریک پوست را کاهش می‌دهد.
توجه داشته باشید که پیش از استفاده از هر نوع پماد یا کرم، حتماً با پزشک مشورت کنید تا از ایمن بودن آن در دوران بارداری مطمئن شوید. استفاده صحیح از پمادها می‌تواند به کاهش خارش بدن در بارداری و افزایش راحتی مادر کمک زیادی کند.
روش های پیشگیری از خارش بدن در بارداری
گرچه راهکار قطعی برای جلوگیری از خارش بدن در دوران بارداری وجود ندارد، رعایت نکات زیر می‌تواند به کاهش این مشکل و افزایش راحتی مادر کمک کند:
۱. دوش آب گرم بگیرید، نه داغ
از آب داغ برای حمام کردن استفاده نکنید، زیرا باعث خشکی پوست و تشدید خارش می‌شود. مدت زمان دوش گرفتن را کمتر از ۱۰ دقیقه نگه دارید، از صابون‌های ملایم و بدون عطر استفاده کنید و پس از آن، بدن خود را به آرامی با حوله خشک کنید.
۲. محیط خود را خنک نگه دارید
گرمای بیش از حد می‌تواند خارش را تشدید کند. از قرار گرفتن طولانی مدت در هوای گرم خودداری کنید و در صورت امکان، محیط خانه را خنک نگه دارید.
۳. لباس راحت و مناسب بپوشید
لباس‌های نخی، گشاد و نرم بپوشید تا پوست تحریک نشود و احساس راحتی بیشتری داشته باشید.
۴. پوست خود را مرطوب نگه دارید
پس از دوش گرفتن، از لوسیون‌های بدون عطر استفاده کنید. نگهداری لوسیون در یخچال می‌تواند هنگام استفاده احساس خنکی و تسکین بیشتری ایجاد کند.
۵. استرس خود را کاهش دهید
استرس و اضطراب می‌توانند خارش را تشدید کنند. استفاده از تکنیک‌های کاهش استرس مانند تنفس عمیق، مدیتیشن یا یوگا می‌تواند مفید باشد.
۶. بدن خود را هیدراته نگه دارید
نوشیدن مقدار کافی آب در طول روز به حفظ رطوبت بدن و جلوگیری از خشکی پوست کمک می‌کند.
۷. هوای محیط را مرطوب نگه دارید
استفاده از دستگاه‌های مرطوب‌کننده یا روش‌های طبیعی برای حفظ رطوبت هوا، می‌تواند از خشکی پوست و تشدید خارش جلوگیری کند.
درمان خارش بدن در بارداری
خارش بدن در دوران بارداری می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد و شدت آن از خفیف تا شدید متغیر است. در بسیاری از موارد، استفاده از روش‌های خانگی و مراقبت‌های ساده می‌تواند به کاهش خارش کمک کند. اما اگر علت خارش بدن در بارداری مربوط به کلستاز بارداری باشد، نیاز به توجه و درمان فوری دارد.
جهت مشاوره رایگان و تعیین وقت ویزیت، با ما در ارتباط باشید.
برای مشاوره تخصصی، خدمات زیبایی و درمان‌های جامع، همین حالا با ما تماس بگیرید و تجربه‌ای متفاوت از مراقبت‌های پزشکی را آغاز کنید.
درمان پزشکی خارش شدید
در مواردی که خارش شدید ناشی از کلستاز بارداری باشد، پزشک ممکن است داروهایی مانند Ursodiol تجویز کند تا سطح صفرا در خون کاهش یابد و خارش تسکین پیدا کند. همچنین، پزشک سلامت جنین را با بررسی ضربان قلب و انجام آزمایش‌های لازم پیگیری می‌کند و در صورت نیاز ممکن است زایمان زودتر از موعد پیشنهاد شود تا از عوارض جدی برای جنین جلوگیری شود.
روش های خانگی و طبیعی برای کاهش خارش
برای کاهش خفیف تا متوسط خارش بدن در دوران بارداری می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
- تغییر عطر و محصولات شوینده و استفاده از مواد ملایم
- پوشیدن لباس‌های گشاد با جنس نخی یا الیاف طبیعی
- استفاده از مرطوب‌کننده‌ها، روغن زیتون یا روغن نارگیل برای حفظ رطوبت پوست
- کمپرس یخ یا کمپرس مرطوب روی نواحی خارش‌دار
- مصرف مایعات کافی و آب برای حفظ هیدراته بودن بدن
- استفاده از ژل طبیعی آلوئه‌ورا برای کاهش موقت خارش و رطوبت پوست
این روش‌ها به تسکین خارش کمک میکنند و می‌توانند راحتی مادر را در طول بارداری افزایش دهند.
آیا خارش بدن در بارداری مسئله‌ای جدی است؟
خارش بدن در دوران بارداری در بسیاری از موارد خفیف و گذرا است و معمولاً جای نگرانی ندارد. با این حال، خارش شدید در نواحی شکم، دست‌ها و پاها می‌تواند نشانه یک مشکل جدی باشد که نیاز به بررسی پزشکی دارد.
در برخی موارد، زنان باردار ممکن است دچار خارش واژن در دوران بارداری شوند که نیازمند درمان تخصصی است. همچنین، برخی از افراد ممکن است بثورات پوستی مرتبط با خارش بارداری را تجربه کنند که می‌تواند با خشکی، حساسیت یا بیماری‌های پوستی مانند کلستاز یا PUPPP همراه باشد. تشخیص به موقع علت خارش و درمان صحیح آن، به محافظت از سلامت مادر و جنین کمک می‌کند و از بروز مشکلات جدی جلوگیری می‌نماید.
خارش پوست در هفته‌های اول بارداری
برخی زنان در هفته‌های ابتدایی بارداری، معمولاً از هفته هشتم، خارش بدن در دوران بارداری را تجربه میکنند. در این مراحل، جنین هنوز کوچک است و خارش معمولاً ارتباطی با کشیدگی پوست ندارد. علت خارش بدن در بارداری در این دوره اغلب به تغییرات هورمونی و تغییرات مواد شیمیایی در خون مرتبط است که می‌تواند باعث تحریک پوست و خارش شود.
ویزیت آنلاین
بدون دردسر از خونه ویزیت شو
دانه های قرمز روی پوست همراه با خارش
ظاهر شدن دانه‌های قرمز روی پوست همراه با خارش در بارداری می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد:
- پاپول ها و پلاک های کهیری بارداری (PUPPP): شایع ترین علت دانه‌های قرمز خارش‌دار، که معمولاً در سه‌ماهه سوم بارداری ظاهر می‌شوند و روی شکم، ران‌ها و بازوها گسترش می‌یابند.
- حساسیت‌های پوستی: واکنش به مواد شوینده، عطر یا لباس‌های نامناسب.
- عرق‌سوزی یا گرمای زیاد: که می‌تواند تحریک پوست و خارش را تشدید کند.
- کلستاز بارداری: در موارد جدی‌تر، ممکن است باعث خارش شدید و دانه‌های قرمز همراه با سایر علائم شود.
برای کاهش خارش، می‌توان از مرطوب‌کننده‌ها و لباس‌های نخی استفاده کرد. با این حال، در صورت خارش شدید یا همراه با علائم نگران‌کننده مانند زردی پوست یا سفیدی چشم، خارش کف دست و پا یا بثورات گسترده، مراجعه فوری به پزشک ضروری است.
سخن پایانی
خارش بدن در دوران بارداری، در بیشتر موارد طبیعی و خفیف است، اما در صورت شدید بودن یا همراه با علائم دیگر مانند زردی پوست، خارش کف دست و پا یا بثورات گسترده، نیازمند بررسی پزشکی فوری است. رعایت نکات مراقبتی مانند استفاده از لباس‌های نخی، مرطوب‌کننده‌ها، کاهش استرس، و حفظ رطوبت بدن و محیط، می‌تواند به کاهش خارش کمک کند. در مواردی که مشکل ناشی از کلستاز یا بیماری‌های دیگر باشد، درمان‌های پزشکی و دارویی تحت نظر پزشک ضروری است. با شناخت کامل علت خارش بدن در بارداری و روش‌های مدیریت آن، مادران می‌توانند دوران بارداری راحت‌تر و سالم‌تری را تجربه کنند.
آیا خارش بدن در بارداری طبیعی است؟
بله، در بسیاری از موارد خارش بدن در دوران بارداری طبیعی است و ناشی از تغییرات هورمونی یا کشیدگی پوست است. با این حال، خارش شدید یا همراه با علائم دیگر نیازمند بررسی پزشکی است.
چگونه می‌توان خارش شبانه را کاهش داد؟
برای کاهش خارش شبانه می‌توان از لباس‌های نخی، مرطوب‌کننده‌ها، کمپرس خنک و حفظ محیط خنک و مرطوب استفاده کرد.
آیا استفاده از پمادها ایمن است؟
پمادهای مرطوب‌کننده با ترکیبات طبیعی مانند آلوئه‌ورا، کالاندولا یا روغن‌های طبیعی معمولاً ایمن هستند. پمادهای ضدالتهاب مانند هیدروکورتیزون تنها با تجویز پزشک قابل استفاده‌اند.
دکتر هدی حق نظر
دکتر هدی حق نظر فارغ التحصیل رشته پزشکی عمومی ازسال ۱۳۷۲ مدتی به عنوان پزشک عمومی فعالیت داشته اند. سپس با گذراندن دوره تخصصی زنان و زایمان به عنوان متخصص زنان و زایمان در شهر ساری فعالیت میکنند.
ساعت کاری
روزهای زوج از ساعت
۱۵:۳۰ الی ۲۰:۳۰
آدرس مطب
ساری، خیابان قارن، ساختمان کسری ، طبقه همکف مطب دکتر هدی حق نظر جراح و متخصص زنان