فیبروم رحم و بارداری

فیبروم در زنان شایع است، اما در موارد شدید، می تواند بر بارداری یا باروری تأثیر بگذارد. در بیشتر موارد، زنان مبتلا به فیبروم متوجه نمی‌شوند که دچار فیبروم رحم هستند، زیرا این توده‌ها برای ایجاد عوارض قابل توجه بسیار کوچک هستند. با این حال، فیبروم های بزرگتر ممکن است بر لقاح، رشد جنین یا زایمان تأثیر بگذارد. در ادامه این مقاله به بررسی دقیق فیبروم رحم و بارداری میپردازیم.

فیبروم رحم چیست؟

فیبروم‌ها تومورهایی از بافت ماهیچه‌ای هستند که در رحم رشد می‌کنند و به هیچ وجه سرطانی نیستند. اندازه آنها می‌تواند از یک نخود کوچک‌تر تا بزرگ‌تر از گریپ‌فروت باشد. این تومورها ممکن است در خارج از دیواره رحم، داخل حفره رحم یا درون دیواره آن رشد کنند و بسیاری از زنان دارای چندین فیبروم با اندازه‌های مختلف هستند.

طبق آمار، تخمین زده می‌شود که ۴۰ تا ۶۰ درصد از زنان تا سن ۳۵ سالگی به فیبروم مبتلا شوند .با این حال، تشخیص فیبروم‌ها در دوران بارداری ممکن است چالش‌برانگیز باشد، زیرا تغییرات طبیعی در ضخامت عضلات رحم می‌تواند باعث شود که پزشکان در شناسایی فیبروم‌ها دچار مشکل شوند. به همین دلیل، تعداد واقعی موارد فیبروم ممکن است بیشتر از آن چیزی باشد که تشخیص داده می‌شود.

اکثر زنانی که فیبروم در آنها شناسایی شده، قادر به ادامه بارداری طبیعی هستند، اما در برخی موارد، این تومورها می‌توانند مشکلاتی ایجاد کنند. در صورت بزرگ بودن فیبروم‌ها و ایجاد نگرانی، یکی از گزینه‌های درمانی مؤثر، عمل جراحی میومکتومی است که باید با تشخیص متخصص زنان و زایمان انجام شود.

محل رشد فیبروم‌های رحمی

همان‌طور که قبلاً ذکر شد، فیبروم‌ها در بافت عضلانی رحم رشد می‌کنند، و ممکن است در قسمت داخلی رحم یا حتی در بیرون از دیواره رحم قرار گیرند. هر فرد می‌تواند انواع مختلف از فیبروم‌ را با اندازه‌های متفاوت داشته باشد.

آیا فیبروم رحم باعث ناباروری می شود؟

برخی از انواع فیبروم ها ممکن است بر باروری تأثیر بگذارند. برای مثال، فیبروم‌هایی که به مرکز رحم ایجاد می شوند، می‌توانند لانه‌گزینی جنین را در پوشش داخلی رحم دشوارتر کنند. همچنین فیبروم ها ممکن است با انسداد لوله های فالوپ، کانال هایی که تخمک قبل از بارور شدن اسپرم از آن ها عبور می کند، بر لقاح تأثیر بگذارد. اگر فیبروم دارید و برای باردار شدن مشکل دارید، ممکن است علت آن فیبروم ها باشند. با این حال با مراجعه به بهترین متخصص زنان ساری می توانید بفهمید ایا علت اصلی ناباروری شما فیبروم های رحمی است یا خیر.

آیا هنوز هم می توانید با فیبروم ها بارور شوید؟

بله، بسیاری از افرادی که به فیبروم مبتلا هستند قادر به باردار شدن هستند. با این حال، برای افزایش احتمال بارداری موفق و سالم، بهتر است اهداف و نگرانی‌های خود را با پزشک مطرح کنید. اگر فیبروم‌ها زندگی روزمره شما را تحت تأثیر قرار داده‌اند، پزشک می‌تواند گزینه‌های درمانی مناسب را بررسی کند که به حفظ توانایی باروری شما کمک می‌کند.

انواع مختلف فیبروم‌های رحمی در دوران بارداری

فیبروم‌های رحمی به چند دسته تقسیم می‌شوند که شامل موارد زیر است:

• فیبروم‌های ساب‌سروزال: این فیبروم‌ها در لایه خارجی رحم و نزدیک به سطح بیرونی آن تشکیل می‌شوند.
• فیبروم‌های ساب‌موکوزال (زیرمخاطی): این فیبروم‌ها در زیر لایه داخلی رحم شروع به رشد می‌کنند.
• فیبروم‌های اینترامورال (داخل دیواره‌ای): این نوع فیبروم‌ها درون لایه عضلانی رحم تشکیل می‌شوند.

فیبروم‌های ساب‌سروزال

این نوع فیبروم‌ها در بخش خارجی رحم رشد کرده و معمولاً به صورت توده‌ای مشاهده می‌شوند. به طور کلی، این فیبروم‌ها تأثیر مستقیمی بر روی باروری ندارند، بنابراین برداشتن آن‌ها تأثیری در افزایش یا کاهش شانس بارداری ندارد. با این حال، اگر اندازه فیبروم بسیار بزرگ باشد، می‌تواند به دلیل فشار فیزیکی زیاد، باروری و بارداری را تحت تأثیر قرار دهد. در این شرایط، حذف این فیبروم ممکن است بسیار مفید باشد.

فیبروم‌های ساب‌موکوزال

این فیبروم‌ها در داخل حفره رحم (آندومتر) رشد می‌کنند و نادر هستند. با این حال، این نوع فیبروم‌ها می‌توانند باعث خونریزی‌های شدید دوران قاعدگی شوند و شانس بارداری را به شدت کاهش دهند. برداشتن این فیبروم‌ها معمولاً باعث افزایش شانس باروری می‌شود.

فیبروم‌های اینترامورال

این فیبروم‌ها که شایع‌ترین نوع هستند، در لایه عضلانی رحم رشد می‌کنند. اگر این فیبروم‌ها بزرگ و متعدد باشند، می‌توانند باروری و بارداری را به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهند.

با وجود توضیحاتی که درباره انواع فیبروم‌ها ارائه شد، نمی‌توان یک روش درمانی مشخص و قطعی را برای همه افراد تجویز کرد. هر فرد بسته به نوع و اندازه فیبروم، شرایط جسمی، سن، تجربه قبلی بارداری و میزان رشد فیبروم‌ها باید به‌طور جداگانه بررسی و درمان شود. برای مثال، امکان دارد فیبروم‌ها پس از زایمان شکل بگیرند یا بارداری باعث رشد فیبروم‌های کوچک قبلی شود. این موضوع می‌تواند منجر به عوارضی مانند سقط جنین، محدودیت رشد جنین در رحم، وضعیت نامناسب جنین، خونریزی‌های پس از زایمان و در موارد شدید، نیاز به هیسترکتومی (برداشتن رحم) شود.

همچنین، اگر فیبروم در قسمت پایینی رحم و نزدیک به دهانه رحم قرار داشته باشد، ممکن است باعث عدم پیشرفت زایمان طبیعی شود و در این حالت، انجام عمل سزارین ضروری خواهد بود. دکتر هدی حق نظر، بهترین متخصص زنان ساری، به شما توصیه می‌کنند که با توجه به گزینه‌های درمانی مختلف فیبروم‌های رحمی، حتماً پیش از بارداری با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین روش درمانی برای شما انتخاب شود.

چه درمان های فیبروم می تواند به حفظ باروری کمک کند؟

دبرای بیماران جوان‌تر مبتلا به فیبروم که می‌خواهند باروری خود را حفظ کنند، درمان جراحی میومکتومی توصیه می شود. برخلاف هیسترکتومی، میومکتومی رحم شما را نجات می دهد، بنابراین شما همچنان می توانید پس از عمل باردار شوید. میومکتومی ممکن است از طریق یک برش بزرگ یا ترجیحاً از طریق یک روش کم تهاجمی انجام شود.

عوامل متعددی تعیین می کند که آیا شما کاندیدای میومکتومی هستید یا خیر. این شامل:

• محل فیبروم در رحم
• اندازه فیبروم
• تعداد فیبروم ها
• سن بیمار
• سلامت کلی بیمار

شما می توانید فیبروم رحم را قبل از بارداری یا بعد از زایمان با جراحی به نام میومکتومی از بین ببرید. به همین دلیل است که توصیه می کنیم با پزشک متخصص زنان در ساری خود مراجعه کنید نا بهترین گزینه درمانی انتخاب گردد.

علائم و نشانه های فیبروم رحم در دوران بارداری چیست؟

در حالی که یک فرد باردار ممکن است متوجه فیبروم های کوچک نشود، فیبروم های بزرگ ممکن است منجر به عوارض بارداری شود. فیبروم ها اغلب مورد توجه قرار نمی گیرند، زیرا همیشه علائم یا نشانه ای ایجاد نمی کنند.

علائم معمول فیبروم در دوران بارداری عبارتند از:

• گرفتگی شدید، شبیه به دردهای قاعدگی
• درد و تنش گسترده در معده
• مشکلات گوارشی، مانند یبوست
• اگر فیبروم ها به مثانه فشار وارد کنند، نیاز به ادرار افزایش می یابد.

زنان همچنین ممکن است دچار مشکل در ادرار کردن یا کمردرد شوند، اما این علائم نسبتاً غیرمعمول هستند.

علائم فیبروم رحم در سه ماهه اول بارداری

در بیشتر موارد، فیبروم‌ها در دوران بارداری تغییر زیادی نمی‌کنند، اما اگر رشدی داشته باشند، معمولاً این اتفاق در سه ماهه اول بارداری رخ می‌دهد. این موضوع به دلیل افزایش ترشح هورمون استروژن در بارداری است که موجب تحریک رشد فیبروم‌ها می‌شود. مشکلاتی که ممکن است در این دوران ایجاد شوند شامل خونریزی و درد است. در مطالعه‌ای که روی بیش از ۴۵۰۰ زن انجام شد،

مشخص شد که ۱۱ درصد از زنان مبتلا به فیبروم خونریزی داشتند و ۵۹ درصد از آن‌ها فقط درد را تجربه کردند، همچنین ۳۰ درصد از زنان هر دو علائم خونریزی و درد را به‌طور همزمان در سه ماهه اول بارداری تجربه کردند. همچنین، زنان مبتلا به فیبروم در مقایسه با زنانی که فیبروم ندارند، با ریسک بالاتری برای سقط جنین در اوایل بارداری مواجه هستند. اگر تعداد فیبروم‌ها بیشتر یا اندازه آن‌ها بزرگ باشد، خطر سقط جنین نیز افزایش می‌یابد.

علائم فیبروم در سه ماهه دوم و سوم بارداری

در سه ماهه دوم و سوم بارداری، با بزرگ‌تر شدن رحم برای ایجاد فضای کافی برای جنین، فیبروم‌ها تحت فشار قرار می‌گیرند که می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. شایع‌ترین علامت در این دوره درد است، به‌ویژه اگر فیبروم‌ها بزرگ باشند. گاهی فیبروم‌ها پیچ می‌خورند که باعث گرفتگی و ناراحتی می‌شود. در موارد دیگر، ممکن است فیبروم‌ها خون‌رسانی خود را از دست داده، قرمز شوند و به حالت تحلیل قرمز برسند که موجب درد شدید شکمی می‌شود و در برخی موارد ممکن است منجر به سقط جنین شود. داروهایی مانند استامینوفن می‌توانند درد را کاهش دهند، اما از مصرف ایبوپروفن در اوایل و اواخر بارداری خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث سقط جنین، کاهش مایع آمنیوتیک و مشکلات قلبی در جنین شود.

زنان باردار مبتلا به فیبروم نیز در معرض خطر جدا شدن جفت قرار دارند، که در این حالت جفت قبل از زایمان از دیواره رحم جدا می‌شود. این وضعیت خطرناک است زیرا جنین اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند و ممکن است باعث خونریزی شدید و شوک شود. همچنین احتمال زایمان زودرس در زنان مبتلا به فیبروم بیشتر است، به این معنی که نوزاد قبل از هفته ۳۷ بارداری به دنیا می‌آید.

چه زمانی فیبروم رحم در دوران بارداری خطرساز می‌شود؟

فیبروم‌های کوچک و بدون علائم در دوران بارداری معمولاً بی‌خطر بوده و نیازی به جراحی ندارند. اما زمانی که این فیبروم‌ها شروع به رشد کرده و علائم مشخصی مانند درد، بی‌اختیاری ادرار، خونریزی زیاد، یا احساس فشار در ناحیه شکم و لگن ظاهر می‌شوند، ممکن است عوارضی را به دنبال داشته باشند. این علائم نشان‌دهنده افزایش اندازه یا تعداد فیبروم‌های رحمی بوده و می‌توانند مشکلاتی جدی‌تری ایجاد کنند که نیاز به توجه پزشکی دارد.

عوارض فیبروم ها در دوران بارداری چیست؟

فیبروم ها معمولاً به طور قابل توجهی بر بارداری تأثیر نمی گذارند. با این حال، آن ها گاهی اوقات می توانند باعث موارد زیر شوند:

خطرات فیبروم بر جنین

به طور کلی، خطر برای نوزاد در حال رشد کم است. اگر فیبروم‌های بزرگ یا متعدد دارید، ایجاد بعضی از عوارض ممکن است:

• جفت غیرطبیعی: فیبروم ها با جفت سرراهی (کاشت جفت در نزدیکی دهانه رحم) و جدا شدن جفت (جدا شدن زودرس جفت از رحم) مرتبط هستند. پزشک شما می تواند از سونوگرافی برای بررسی جفت در دوران بارداری استفاده کند.
• رشد فیبروم: تحقیقات نشان می دهد که تقریباً دو سوم فیبروم ها در دوران بارداری رشد می کنند. اگر رشد رخ دهد، معمولاً در سه ماهه اول است. پزشک شما ممکن است اندازه فیبروم های شما را از طریق سونوگرافی برای نظارت بر تغییرات و ارزیابی رشد کودک شما بررسی کند. تا به امروز، تحقیقات ارتباط مطلق بین فیبروم و محدودیت رشد جنین را نشان نداده است.
• موقعیت بریچ: اگر فیبروم‌های شما فضای رحم را محدود می‌کند، ممکن است جنین به جای سر پایین، بریچ باشد. با استفاده از سونوگرافی و معاینه فیزیکی، با نزدیک‌تر شدن به موعد زایمان، وضعیت نوزاد را کنترل می‌کنیم. اگر کودک در وضعیت بریچ باقی بماند، ممکن است پزشک زایمان سزارین را توصیه کند.
• زایمان زودرس: فیبروم های بزرگ و متعدد بر رحم فشار وارد می کند، که منجر به انقباضات زودرس یا پارگی زودرس غشاها (زمانی که کیسه آب قبل از هفته ۳۷ می ترکد) و زایمان زودرس می شود.

خطرات برای زنان باردار مبتلا به فیبروم

دانستن موقعیت و اندازه فیبروم‌های شما می‌تواند به شما و پزشک شما کمک کند تا برای مشکلات احتمالی بارداری و زایمان آماده شوید، مانند:

• اتساع ناقص دهانه رحم: ازدحام در ناحیه تحتانی رحم به دلیل فیبروم های حجیم می تواند دهانه کانال زایمان را مسدود کند. انسداد فیبروم در این ناحیه می تواند خطر نیاز به سزارین را افزایش دهد.
• انقباض ضعیف: اختلال در بافت طبیعی رحم ناشی از فیبروم ممکن است منجر به انقباضات ضعیف شود. این امر اتساع کامل دهانه رحم را در هنگام زایمان دشوار می کند و ممکن است نیاز به زایمان سزارین داشته باشد.
• خونریزی پس از زایمان: انقباض ضعیف می تواند منجر به خونریزی پس از زایمان شود. اگر رحم نتواند منقبض شود، رگ های خونی رحمی که جفت را تغذیه می کنند ممکن است به خونریزی ادامه دهند. خونریزی پس از زایمان یک اورژانس پزشکی است و معمولاً در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از زایمان رخ می دهد. اگر خونریزی شدید واژن را تجربه کردید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.

تأثیر بارداری بر فیبروم‌های رحمی

در بیشتر موارد، فیبروم‌های رحمی در دوران بارداری تغییری در اندازه نمی‌دهند، اما برخی از آنها ممکن است تغییر کنند. بر اساس مطالعه‌ای انجام شد، حدود یک سوم از فیبروم‌ها ممکن است در سه‌ماهه اول بارداری رشد کنند. این رشد احتمالاً به دلیل افزایش سطح هورمون استروژن است که در دوران بارداری به اوج می‌رسد و می‌تواند باعث تحریک رشد فیبروم‌ها شود. با این حال، برای برخی زنان، فیبروم‌ها ممکن است در طول بارداری کوچک‌تر شوند. همان مطالعه نشان داد که ۷۹ درصد از فیبروم‌هایی که قبل از بارداری وجود داشتند، پس از زایمان به طور قابل‌توجهی کاهش یافته‌اند.

تاثیر هورمون‌های بارداری بر فیبروم رحم

هورمون‌های بارداری، به‌خصوص استروژن، نقش مهمی در رشد و تغییر اندازه فیبروم‌های رحمی دارند. در برخی موارد، افزایش سطح استروژن باعث رشد فیبروم می‌شود. اما در موارد دیگر، ممکن است باعث کاهش اندازه یا حتی ناپدید شدن فیبروم شود. علت دقیق این تغییرات هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما به نظر می‌رسد که هورمون‌های بارداری بر روی سلول‌های فیبروم تاثیر می‌گذارند و باعث تغییرات در آن‌ها می‌شوند.

درمان فیبروم های رحمی در بارداری

پزشک ممکن است روش جراحی میومکتومی را برای درمان فیبروم در بارداری توصیه کند. در مواردی که فیبروم‌ها به‌ویژه بزرگ هستند، که می‌توانند پیامدهای مهمی داشته باشند، جراح ممکن است یک میومکتومی انجام دهد و فیبروم‌ها را در طول بارداری با از بین ببرد. با این حال، این نادر است، زیرا جراحی می تواند عوارض بیشتری را به همراه داشته باشد. برداشتن فیبروم در حین زایمان سزارین رایج‌تر می باشد، اما هنوز هم خطرناک است. در نتیجه فقط در صورت لزوم انجام می شود. در صورت امکان، گزینه امن ترین این است که تا پس از زایمان صبر کنید.

سوالات متداول فیبروم رحم و بارداری

آیا می توانید با فیبروم رحم زایمان طبیعی داشته باشید؟

اکثر بیماران مبتلا به فیبروم می توانند زایمان طبیعی داشته باشند. با این حال، فیبروم ها خطر سزارین را افزایش می دهند. احتمال نیاز به سزارین در بیماران مبتلا به فیبروم در مقایسه با بیماران باردار بدون فیبروم، شش برابر بیشتر است.

آیا فیبروم ها بعد از بارداری خود به خود از بین می روند؟

بسیاری از اوقات، فیبروم ها در بارداری رشد می کنند و اغلب پس از زایمان پسرفت می کنند. اما برای برخی از بیماران، فیبروم همچنان باعث ایجاد علائم شدید مانند خونریزی شدید قاعدگی می شود. اگر همچنان این علائم را دارید، برای درمان باید اقدام کنید.