علت تکرر ادرار در زنان یائسه و مسن چیست؟ تکرر ادرار یکی از مشکلات رایج در زنان مسن است که میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد. این مشکل نه تنها کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار میدهد بلکه ممکن است به علتهای مختلفی از جمله تغییرات فیزیولوژیکی و بیماریهای زمینهای بروز کند. در این مطلب از سایت دکتر هدی حق نظر، بهترین متخصص زنان ساری به بررسی علت تکرر ادرار در زنان یائسه، عوامل موثر در این اختلال و روشهای درمانی آن میپردازیم.
تکرر ادرار چیست؟
تکرر ادرار به احساس نیاز مکرر به دفع ادرار گفته میشود که فراتر از میزان طبیعی است. به طور معمول، اگر در طول روز بیشتر از ۸ بار یا در شب بیش از ۲ بار به دستشویی میروید، ممکن است دچار تکرر ادرار باشید. لازم به ذکر است که تکرر ادرار با بیاختیاری ادرار تفاوت دارد. در تکرر ادرار، فرد به دفعات احساس نیاز به دفع ادرار میکند، اما قادر است تا زمان مناسب ادرار خود را نگه دارد. در حالی که در بیاختیاری ادرار، فرد کنترل مثانه خود را از دست میدهد و به طور غیرارادی ادرار دفع میشود.
علت تکرر ادرار در زنان یائسه چیست؟

تغییرات فیزیولوژیکی و پیری
با افزایش سن، سیستمهای مختلف بدن از جمله دستگاه ادراری تحت تاثیر تغییرات فیزیولوژیکی قرار میگیرند. یکی از علل اصلی تکرر ادرار در زنان سالمند کاهش حجم مثانه است. این کاهش باعث میشود که مثانه به زودی پر شود و فرد نیاز به تخلیه ادرار بیشتری احساس کند.
کاهش توانایی عضلات کف لگن
در زنان سالمند، ضعف عضلات کف لگن به دلیل کاهش سطح هورمون استروژن و کاهش انعطافپذیری عضلات، به شدت میتواند باعث تکرر ادرار شود. این وضعیت در برخی از موارد به بیاختیاری ادرار نیز منجر میشود.
تاثیر دیابت
دیابت نوع ۱ و نوع ۲ میتواند عامل دیگری برای تکرر ادرار در زنان سالمند باشد. دیابت باعث آسیب به اعصاب کنترلکننده مثانه میشود که در نتیجه، احساس نیاز به دفع ادرار را افزایش میدهد. در این وضعیت، حجم ادرار نیز ممکن است بیشتر از حد معمول باشد.
عفونت مجاری ادراری
عفونت ادرار در زنان یائسه شایعتر است و میتواند باعث تحریک و التهاب در مجاری ادرار شده و موجب تکرر ادرار شود. این عفونتها معمولاً با علائمی نظیر سوزش هنگام ادرار و درد در ناحیه شکم یا کمر همراه هستند.
افتادگی مثانه (پرولاپس)
تغییرات ساختاری در دستگاه ادراری، مانند افتادگی مثانه، یکی از علتهای تکرر ادرار در زنان سالمند است. این مشکل معمولاً در اثر ضعف عضلات کف لگن یا آسیبهای ناشی از زایمانهای قبلی ایجاد میشود.
کاهش سطح استروژن
یکی از مهمترین علل تکرر ادرار در زنان یائسه کاهش تولید هورمون استروژن است. این کاهش سطح هورمون باعث نازک شدن دیوارههای واژن و مجاری ادراری میشود و انعطافپذیری این نواحی را کاهش میدهد. این تغییرات میتوانند موجب تکرر ادرار و احساس فوریتی برای دفع ادرار شوند.
خشکی واژن و آتروفی مثانه
کاهش استروژن در دوران یائسگی منجر به خشکی واژن و آتروفی (نازک شدن) مجاری ادراری و مثانه میشود. این وضعیت میتواند منجر به مشکلاتی نظیر تکرر ادرار در زنان یائسه شود. خشکی واژن بهخصوص موجب افزایش خطر عفونتهای ادراری و واژینالی میشود که در نهایت تکرر ادرار را تشدید میکنند.
عفونتهای ادراری مزمن
در دوران یائسگی، به علت نازک شدن دیوارههای واژن و کاهش ترشحات طبیعی، احتمال ابتلا به عفونتهای ادراری افزایش مییابد. این عفونتها میتوانند باعث تکرر ادرار و درد در هنگام دفع ادرار شوند.
روشهای تشخیص علت تکرر ادرار در زنان
- آزمایش ادرار: آزمایش ادرار یکی از اولین و سادهترین روشها برای تشخیص مشکلات ادراری است. این آزمایش به پزشک کمک میکند تا علائم عفونتهای ادراری یا وجود خون، پروتئین یا سایر مشکلات را شناسایی کند.
- آزمایش خون: آزمایش خون برای ارزیابی وضعیت کلی سلامت و بررسی مشکلاتی مانند دیابت، نارسایی کلیه و سایر بیماریها که میتوانند موجب تکرر ادرار در زنان شوند، ضروری است.
- سونوگرافی: سونوگرافی یک روش غیرتهاجمی است که برای مشاهده ساختارهای داخلی مثانه و کلیهها استفاده میشود. این آزمایش میتواند به تشخیص مشکلاتی مانند سنگ کلیه یا آسیب به مثانه کمک کند که میتوانند علت تکرر ادرار در زنان باشند.
- نوار عصبی مثانه: این آزمایش به ارزیابی فعالیت عصبی مثانه کمک میکند. نوار عصبی مثانه میتواند به شناسایی اختلالات عصبی یا عملکرد غیرطبیعی مثانه، که منجر به تکرر ادرار در زنان میشود، بپردازد.
- سیستومتری (اندازهگیری فشار داخل مثانه): سیستومتری یک آزمایش دقیق است که برای اندازهگیری فشار داخل مثانه استفاده میشود. این آزمایش به پزشک کمک میکند تا عملکرد مثانه را ارزیابی کرده و علت تکرر ادرار ناشی از مشکلات عضلانی یا فشار در مثانه را شناسایی کند.
- سیستوسکوپی (بررسی داخل مثانه و مجرای ادرار) : سیستوسکوپی یک روش تشخیصی پیشرفته است که به پزشک این امکان را میدهد تا داخل مثانه و مجرای ادرار را با استفاده از دستگاه سیستوسکوپ مشاهده کند. این روش میتواند به تشخیص مشکلات ساختاری مانند تومورها، سنگهای مثانه یا عفونتهای مزمن کمک کند که موجب تکرر ادرار در زنان میشوند.
روشهای درمان تکرر ادرار در زنان یائسه
برای درمان تکرر ادرار در زنان یائسه، بسته به شدت علائم و علت بروز این مشکل، پزشکان از روشهای مختلفی استفاده میکنند. این روشها شامل درمانهای دارویی، هورمون تراپی، درمانهای غیرجراحی و جراحی است.
درمانهای دارویی
در صورتی که علت تکرر ادرار در زنان مسن به دلیل عفونتهای ادراری یا اسپاسم مثانه باشد، پزشک ممکن است داروهایی مانند آنتی بیوتیکها یا داروهای ضد اسپاسم تجویز کند. همچنین، داروهای ضد ادرار (آنتی دیوریتیکها) مانند تروسپیوم و ایمی پرامین نیز به کاهش دفعات ادرار و بهبود عملکرد مثانه کمک میکنند.
هورمون تراپی موضعی
یکی از روشهای موثر در درمان تکرر ادرار در زنان یائسه، استفاده از کرمهای واژینالی حاوی استروژن یا تستوسترون با دوز پایین است. این درمان میتواند به تقویت بافتهای واژن و کاهش خشکی واژن کمک کرده و علائم مرتبط با تکرر ادرار را کاهش دهد.
بوتاکس مثانه
برای کاهش انقباضات مثانه و درمان تکرر ادرار در زنان یائسه، تزریق بوتاکس به عضلات مثانه یکی از روشهای موثر است. این درمان باعث کاهش نیاز به دفع ادرار و بهبود کنترل مثانه میشود.
تکنولوژیهای نوین: لیزر مونالیزا و آر اف واژن
تکنولوژیهای جدید مانند لیزر مونالیزا و آر اف واژن برای درمان تکرر ادرار در زنان یائسه بسیار مفید هستند. لیزر مونالیزا با تحریک کلاژن سازی در لایه مخاطی واژن، خشکی واژن و عفونتهای مزمن واژینال را درمان کرده و باعث بهبود عملکرد مثانه میشود. این روش همچنین بهترین جایگزین برای درمانهای هورمونی در زنان یائسه است. دستگاه آر اف واژن با ایجاد گرما و تقویت عضلات واژن، به درمان تکرر ادرار و بیاختیاری ادرار کمک میکند. این روش علاوه بر درمان تکرر ادرار، به تقویت عضلات واژن و درمان علائم افتادگی مثانه نیز کمک میکند.
جراحی
در موارد شدیدتر تکرر ادرار، که به دلیل پرولاپس لگن یا بیاختیاری ادرار شدید ایجاد شده است، پزشکان ممکن است جراحی را به عنوان گزینه درمانی پیشنهاد دهند. جراحی معمولاً زمانی توصیه میشود که سایر روشهای درمانی نتوانند تاثیرگذار باشند.
پساری
یکی دیگر از روشهای غیرجراحی برای درمان تکرر ادرار در زنان یائسه، استفاده از دستگاه پساری است. پساری به عنوان یک ابزار در واژن قرار میگیرد و فشار ناشی از پرولاپس لگن را کاهش میدهد، که این امر میتواند به بهبود علائم تکرر ادرار کمک کند.
چه کسانی بیشتر در معرض خطر ابتلا به تکرر ادرار هستند؟
تکرر ادرار میتواند در برخی افراد شایعتر از دیگران باشد. از جمله افرادی که بیشتر در معرض این مشکل قرار دارند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- زنان، به ویژه زنان یائسه یا باردار
- افرادی که داروهایی مانند دیورتیکها (مدرها)، داروهای ضد فشار خون و برخی داروهای ضد افسردگی مصرف میکنند
- افرادی که به دیابت، مشکلات کلیوی یا مثانه بیش فعال مبتلا هستند
- افرادی که از سنگ کلیه، آپنه خواب یا اضطراب رنج میبرند
- افراد مسن و کسانی که اضافه وزن دارند
- افرادی که الکل و دخانیات مصرف میکنند
افراد با این شرایط بیشتر از دیگران ممکن است دچار تکرر ادرار شوند.
نکات مهم برای مدیریت تکرر ادرار در زنان یائسه
- تنظیم مصرف مایعات مصرف مایعات به ویژه قبل از خواب باید محدود شود. همچنین، بهتر است از مصرف نوشیدنیهای حاوی کافئین و الکل که موجب افزایش ادرار میشوند، خودداری کنید.
- تقویت عضلات کف لگن انجام تمرینات تقویتی برای عضلات کف لگن (تمرینات کگل) میتواند به کاهش تکرر ادرار در زنان سالمند و یائسه کمک کند. این تمرینات به تقویت عضلات و بهبود کنترل مثانه کمک میکند.
مراجعه به پزشک در صورت بروز تکرر ادرار در زنان سالمند یا یائسه، مشاوره با یک متخصص زنان و یا اورولوژیست ضروری است. تشخیص دقیق علت تکرر ادرار و درمان بهموقع آن میتواند از بروز مشکلات جدیتر جلوگیری کند.
تکرر ادرار و بیاختیاری ادرار چه تفاوتی دارند؟
تکرر ادرار به معنای نیاز مکرر به دستشویی رفتن است، ولی شما میتوانید به طور ارادی از نشت ادرار جلوگیری کنید. اما در بیاختیاری ادرار، کنترل مثانه به طور غیرارادی از دست میرود و ممکن است ادرار به صورت چکهای یا حتی به طور ناگهانی نشت کند.
آیا بیدار شدن در طول شب برای ادرار کردن عادی است؟
بله، بیدار شدن یک یا دو بار در شب برای رفتن به دستشویی امری طبیعی است. این مسأله در هر سنی که باشید ممکن است رخ دهد. با این حال، اگر شبها بهطور مرتب بیش از دو بار برای دفع ادرار بیدار میشوید و همچنین در طول روز میزان مایعات مصرفی شما زیاد نیست، ممکن است به شبادراری دچار باشید. در این صورت، بهتر است برای بررسی دقیقتر به پزشک مراجعه کنید.
ادرار مکرر در زنان یائسه نشانه چیست؟
ادرار مکرر در زنان یائسه می تواند ناشی از دلایل مختلفی باشد که برای تشخیص دقیق علت آن، بهترین کار مراجعه به متخصص زنان است. این مشکل ممکن است به تغییرات هورمونی، خشکی واژن، ضعف عضلات لگن یا سایر مشکلات بهداشتی مرتبط باشد.