شاید تا به حال اسم کیست بارتولن را نشنیده باشید. بارتولن دو غده کوچک به اندازه نخود هستند که در اطراف ورودی واژن قرار گرفته اند و مایعی ترشح میکنند که دستگاه تناسلی را لیز و لغزنده میکند تا عمل مقاربت راحت تر انجام شود. این غدد بسیار حساس است و ممکن است بر اثر برخی موارد دچار انسداد شود و در نتیجه مایع از آن نمی تواند خارج شود و تبدیل به کیست میشود که در ادامه بیشتر به این موضوع میپردازیم.
کیست بارتولن چیست ؟
همان طور که در مقدمه به آن اشاره کردیم. غدد بارتولین یا بارتولن، دو غدهی بسیار کوچک در دستگاه تناسلی بانوان می باشد که در لبههای داخلی لابیاهای بزرگ قرار دارند و اغلب موارد قابل مشاهده یا لمس نیستند. وظیفه این غدد تولید مایعی برای مرطوب شدن واژن است. این مایع از طریق لولههای کوچکی به نام کانال بارتولین که در قسمتی از واژن قرار دارند به بیرون ترشح میشود. برخی مواقع این کانالها مسدود شده و در نتیجه مایع به غدد بارتولین برمیگردد. در اثر تجمع مایعات درون غدد بارتولن، این غده متورم شده و مایعات درون آن به دلیل وجود باکتریها، عفونی می گردد و کیست های بارتولن (آبسه) را ایجاد می کنند.
انواع کیست بارتولن
• غیر عفونی: در این نوع کیست ها متورم شده و در اثر تجمع مایعات و بازگشت مایع به درون غده ایجاد می شود. بدون درد بوده و فاقد عفونت می باشد.
• نوع عفونی: در این حالت علاوه بر برگشت مایع، عفونت نیز وجود دارد که عمدتا باکتریایی می باشد. این حالت باعث ایجاد تورم شدید و درد است .باکتریهایی که معمولا این حالت را ایجاد می کنند عبارتند از:
شامل گنوکک وکلامیدیاست که جزو علل عفونتهای مقاربتی بشمارمی آیند
علائم کیست بارتولن چیست ؟
در صورتی که کیست بارتولن در فرد کوچک باشد، علائمی ایجاد نمی کند اما کیستهای بزرگ یا کیستهای عفونی (آبسه) نشانههایی را به همراه دارد. علائم این کیست ها به شرح زیر می باشد:
• وجود توده دردناک در ناحیه تناسلی
• قرمزی یا تورم در فرج
• احساس ناراحتی در فرد هنگام راه رفتن، نشستن
• احساس درد در حین رابطه جنسی
• دردی که به طور مداوم تشدید می شود.
• تب و لرز
• تورم در ناحیه تناسلی
• خروج مایع از کیست
خطر بروز کیست بارتولن در چه کسانی بیشتر است ؟
به طور کلی افراد زیر بیشتر از سایرین به کیست بارتولن دچار می شوند:
• افرادی که از نظر جنسی فعال هستند.
• بانوانی که قبلا دچار کیست های بارتولین شدهاند.
• افرادی که تجربه صدمات جسمی در ناحیه واژن را داشتهاند.
• خانمهایی که تحت عمل جراحی واژن قرار گرفتهاند.
درمان کیست بارتولن
برای درمان کیست بارتولن روش های درمانی متفاوتی وجود دارد که به میزان اندازه کیست، درد و عفونی یا غیرعفونی بودن کیست بستگی دارد زیرا در مواردی این کیست ها می توانند منجر به تشکیل آبسه شوند.
پزشک متخصص زنان و زایمان شما با توجه به علائم و تشخیص خود روش های زیر را تجویز می نماید:
• نشستن در وان آب گرم: نشستن در یک وان یا لگن آب گرم چندین بار در روز به مدت سه یا چهار روز، ممکن است باعث پاره و تخلیه شدن کیستهای کوچک عفونی شود.
• مصرف دارو: اگر کیست شما عفونی باشد و یا مبتلا به یک عفونت مقاربتی هستید، ممکن است پزشک آنتیبیوتیک برای شما تجویز کند. اما اگر آبسه به درستی تخلیه شود، ممکن است دیگر نیازی به مصرف آنتیبیوتیک نباشد.
• عمل برداشتن کیست بارتولن :ممکن است لازم باشد برای برداشت کیست بارتولن، به عمل جراحی کیست بارتولن نیاز داشته باشید. روشی به نام مارسوپیالیزیشن (marsupialization) وجود دارد که در آن با استفاده از یک برش، یک حفره روی کیست ایجاد میشود. وپوست به اطراف دوخته میشود.این روش به تخلیه شدن مایع درون کیست کمک میکند.
• تخلیه جراحی: برای تخلیه کیستهای عفونی و یا خیلی بزرگ، ممکن است به عمل جراحی کیست بارتولن نیاز باشد. تخلیه جراحی را میتوان با استفاده از یک بیحسی موضعی انجام داد. برای انجام این روش، پزشک یک برش کوچک در کیست ایجاد میکند تا مایع درون آن تخلیه شود؛ سپس یک لوله پلاستیکی کوچک (کاتتر) در داخل برش قرار میدهد. کاتتر به مدت شش هفته در درون برش باقی میماند تا مانع بسته شدن برش شود و در نتیجه به تخلیه کامل مایعات کیست کمک کند.
مراقبت های بعد از درمان کیست بارتولن
مراقبتهای بعد از درمان کیست بارتولن عبارتند از:
• باید یک تا دو روز بعد از تخلیه کیست، برای معاینه به پزشک خود مراجعه کنید.
• اگر برای درمان از حمام سیتز استفاده می کنید باید تا تخلیه کامل کیست این کار را ادامه دهید.
• اگر داروی مسکن استفاده می کنید تا زمانی که درد دارید باید از این داروها طبق نظر پزشک استفاده کنید.
• اگر آنتی بیوتیک برایتان تجویز شده است حتما به موقع طبق تجویز پزشک مصرف کنید.
اگر کیست بارتولن درمان نشود، خطر ناک است؟
اگر عفونت کیست بارتولن در مراحل اولیه تخلیه و درمان نشود تبدیل به کیست های عفونی دردناک شده و مشکلات جنسی به همراه خواهند داشت. بیمار دچار عفونت های مکرر و درد غیر قابل تحمل خواهد شد. با مزمن شدن عفونت فیستول ها و بیماری های دیگر در ناحیه واژن و حتی اندام کناری آن ایجاد خواهد شد.
آیا کیست بارتولن در دختران مجرد ایجاد می شود؟
بروز این کیست ارتباطی با مجرد یا متاهل بودن بیمار ندارد. زیرا بر اثر مسدود شدن غدد مترشحه بارتولن ایجاد می شود. این غدد در اندام تناسلی دختران و زنان وجود دارد و ممکن است در هر گروه سنی بیمار را درگیر کند.
آیا کیست بارتولن باعث نازایی می شود؟
این بیماری در باردار شدن فرد هیچ تاثیری ایجاد نمی کند. اما در صورت ابتلا به کیست بارتولن در دوران بارداری، پزشک با توجه به بیماری زمان درمان را تعیین می کند. اگر کیست فرد عفونی یا بزرگ باشد پزشک باید فورا درمان کیست از طریق دارویی یا جراحی را آغاز کند. کیست عفونی یا بزرگ باید هرچه سریعتر درمان شود. البته در صورتی کیست بارتولن عفونی نشده باشد، فرد در حالت عادی نیز احتیاجی به درمان فوری ندارد. در افراد باردار، پزشک اغلب درمان را با توجه به خطرات دارو های بیهوشی برای جنین، جراحی را تا زمان زایمان به تعویق می اندازند.
روشهای پیشگیری ازبروز کیست بارتولن
اهکارها و روش های مخلتفی وجود دارد که می توان با انجام آن ها از بروز این عارضه پیشگیری کرد. مهم ترین این راهکار ها:
- در هنگام رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید تا عفونت ها در هنگام رابطه جنسی منتقل نشود.
- مراجعه به بهترین متخصص زنان برای انجام بررسی ها و معاینات دقیق در نواحی واژینال برای آگاهی از وضعیت دستگاه تناسلی: در صورتی که مشکلاتی در این نواحی ایجاد شده باشد با تشخیص به هنگام می توان از روند پیشروی مشکل جلوگیری کرد و درمان به موقع از بروز انواع پیامد های منفی پیشگیری می کند.
- رعایت بهداشت فردی در هنگام استفاده از حمام و دستشویی برای پیشگیری از جلوگیری از انواع عفونت هایی که به بدن منتقل می شود.
دکتر هدی حق نظر
دکتر هدی حق نظر فارغ التحصیل رشته پزشکی عمومی ازسال ۱۳۷۲ مدتی به عنوان پزشک عمومی فعالیت داشته اند. سپس با گذراندن دوره تخصصی زنان و زایمان به عنوان متخصص زنان و زایمان در شهر ساری فعالیت میکنند.
ساعت کاری
روزهای زوج از ساعت
۱۵:۳۰ الی ۲۰:۳۰
آدرس مطب
ساری، خیابان قارن، ساختمان کسری ، طبقه همکف مطب دکتر هدی حق نظر جراح و متخصص زنان
ایا کیست بارتولن در پریودی هم تاثیر دارد
سلامم
بعد از ترکیدن کیست بارتولن چه اقدامات اولیه ای لازمه انجام بدیم؟
سلام. مصرف انتی بیوتیک و شستشو با محلول هایی مثل کامیلین توصیه میشود.