فیبروم های رحمی تومورهای غیر سرطانی هستند که در رحم یا روی دیوار‌ه‌ی رحم رشد می کنند. آن ها همچنین به عنوان میوم شناخته می‌شوند. اگر پزشک شما فیبروم رحم را در شما تشخیص داده باشد، مهم است که بدانید فیبروم شایع ترین تومور خوش‌خیم رحم زنان است و قابل درمان است. سوالی که برای شما پیش می آید این است که آیا فیبروم رحم خطرناک است؟ برای اطلاعات بیشتر در مورد آن، علل، علائم و گزینه های درمانی فیبروم رحم به ادامه مطلب مراجعه کنید.
فیبروم رحم چیست؟
فیبروم های رحمی، توده هایی هستند که روی دیواره رحم شما ایجاد می شوند. به آن ها لیومیوم یا میوم یا فیبروم نیز می گویند. آن ها می توانند کوچکتر از یک نخود یا بزرگتر از گریپ فروت باشند، و شما می توانید فیبروم های زیادی یا فقط یکی داشته باشید. فیبروم های رحمی می توانند در طی سال ها به کندی رشد کنند یا به سرعت رشد کنند.
فیبروم های رحمی تقریبا هرگز سرطانی نیستند و خطر ابتلا به انواع دیگر سرطان را افزایش نمی دهند. اما می توانند باعث درد لگن، خونریزی شدید در دوران پریودی، خونریزی بین قاعدگی، کمردرد و در برخی موارد علل ناباروری یا سقط جنین شوند.
با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به فیبروم هیچ علائمی ندارند.
انواع فیبروم رحم چیست؟
فیبروم های رحمی بر اساس محل قرارگیری آن ها در رحم طبقه بندی می شوند. فیبرومها معمولا به سه دسته تقسیم می شوند :
- داخل حفره ای یازیرمخاطی
- داخل جداری یا اینترامورال
- ساب سروزال
۱-داخل حفره ای یا ساب موکوزال: این نوع فیبروم رحم تقریباً به طور کامل در داخل حفره رحم قرار دارد. در داخل رحم پیشرفت می کند و زیاد می شود. گاهی این نوع فیبروم رحم تا حدی در حفره رحم قرار دارد و از دیواره حفره رحم شروع می شود. کم ترین شیوع نوع فیبروم رحم، فیبروم زیر مخاطی است که می تواند باعث خونریزی شدید شود. بیشترین ارتباط را با مشکل باروری دارد.
۲- فیبروم اینترامورال، فیبرومی است که در دیواره رحم رشد می کند و در دیواره رحم هم باقی می ماند. از لحاظ تکنیکی، تمام فیبروم ها به صورت فیبروم اینترامورال شروع به رشد می کنند اما بعدا به صورت دیگری تکامل می یابند.
بیشتر فیبروم های اینترامورال موجب علامتی نمی شوند تا هنگامی که به اندازه بحرانی برسند. فیبروم هایی که درون دیواره رحم رشد می کنند، فضای محدودی دارند و به سرعت رشد آن ها منجر به راندن آنها در دو جهت می شود که یا حفره رحم است که در این صورت تبدیل به فیبروم ساب موکوزال می شوند و یا در جهت حفره شکمی رشد می کنند که منجر به فیبروم ساب سروزال می شود. گاهی دردشکم و خونریزی شدید ممکن است ایجاد کنند.
۳-ساب سروز: فیبروم های زیر سروزال رحم، از رحم بیرون زده و پایه آن در سطح بیرونی رحم قرار دارد. این فیبروم ها ممکن است باعث درد وفشاربه اعضای مجاور وعلایم ادراری و تکرر ادرار می شوند، اما معمولاً باعث خونریزی نمی‌شوند.
علل ایجاد فیبروم رحم چیست؟
علت ایجاد فیبروم هنوز مشخص نیست. اما به نظر می رسد استروژن رشد فیبروم های رحمی را فعال می کند. در واقع، در طول سه ماهه اول بارداری، حدود یک سوم فیبروم ها بزرگتر می شوند، اما پس از زایمان کوچک می شوند. به طور کلی، فیبروم های رحمی پس از یائسگی کوچک می شوند، اما هورمون درمانی پس از یائسگی ممکن است باعث ادامه علائم آن ها شود.
عوامل زیر ممکن است در ایجاد میوم های رحمی دخیل باشند:
عوامل قطعی بروز فیبروم رحمی هنوز به طور دقیق مشخص نیستند. با این وجود، در ادامه به عواملی که در بروز این بیماری نقش بسزایی دارند، اشاره می‌کنیم:
- ژنتیک و سابقۀ خانوادگی
- نامنظم‌بودن ترشح هورمون‌ها
- کم‌بودن میزان پروژسترون
- مصرف اندک و ناکافی میوه و سبزی
- داشتن اضافه‌وزن
- مصرف غذاهای التهاب‌زا
- استرس و اضطراب
- هورمون‌درمانی زنان یائسه
علائم فیبروم رحم چیست؟
فیبروم رحم همیشه علائمی ایجاد نمی کند. اگر علائم فیبروم رحمی را دارید، می توانند شامل موارد زیر باشند:
- دوره های پریودی طولانی تر یا سنگین تر
- خونریزی بین پریود
- کم خونی (به دلیل از دست دادن خون زیاد در طول قاعدگی)
- درد در شکم یا کمر
- درد هنگام رابطه جنسی
- احساس نفخ و سیری در قسمت پایین شکم (به نام فشار لگن)
- تورم در رحم یا شکم شما
- تکرر ادرار یا مشکل ادرار کردن
- یبوست یا درد هنگام مدفوع
- سقط جنین
- مشکلات حین زایمان، مانند احتمال بیشتر سزارین
- ناباروری یا مشکلات در زمان بارداری
اندازه ی فیبروم های رحمی به شدت علائم هیچ ارتباطی ندارد. زیرا بعضی از فیبروم های کوچک نیز می توانند علائم شدیدی ایجاد کنند.
چگونه فیبروم رحم تشخیص داده می شود؟
فیبروم رحم معمولاً از طریق معاینه لگنی تشخیص داده می شود. پس از معاینه لگن، پزشک از شما می‌خواهد که آزمایش‌هایی را انجام دهید که تشخیص اولیه را تأیید می‌کند و به‌عنوان راهنمایی برای بررسی گزینه‌های درمانی برای شما عمل می‌کند.
۱-سونوگرافی
یک روش ایمن و موثر برای تشخیص فیبروم رحم، سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از رحم و تخمدان ها استفاده می کند.
۲-هیستروسونوگرافی با سرم نمکی
این آزمایش که برای بررسی فیبرومها و پولیپ‌های زیر مخاطی ایده‌آل است، به یک کاتتر کوچک نیاز دارد که از طریق دهانه رحم شما وارد شود. از طریق آن، قبل از گرفتن تصاویر اولتراسوند، سالین استریل به رحم تزریق می شود
۳-تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
MRI تصویر دقیق تری از آنچه در داخل رحم است ارائه می دهد. محل دقیق فیبروم ها و همچنین مقدار و اندازه آن ها را مشخص می کند. اگر پزشک شما آمبولیزاسیون شریان رحمی را به عنوان درمان شما در نظر گرفته است، احتمالاً باید MRI انجام دهید.
۴-هیستروسکوپی
در طی یک هیستروسکوپی تشخیصی، یک اسپکولوم در واژن قرار می گیرد. سپس یک هیستروسکوپ با دقت از طریق دهانه رحم به داخل حفره رحم وارد می شود.
فیبروم های رحمی چگونه درمان می شوند؟
درمان فیبروم رحمی شما به موارد زیر بستگی دارد:
- سن شما
- سلامت عمومی
- علائم چقدر بد است.
- اندازه، نوع و محل فیبروم
- آیا می خواهید در آینده باردار شوید.
درمان های غیر جراحی فیبروم رحم
اگر فیبروم ها هیچ علامت یا مشکلی برای شما ایجاد نکنند، ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید.
پزشک متخصص زنان در ساری ممکن است دارویی را برای مدیریت فیبروم و علائم آن پیشنهاد کند. کنترل بارداری هورمونی، مانند قرص های ضد بارداری می تواند به گرفتگی و خونریزی شدید کمک کند (اما آنها فیبروم شما را کوچک یا درمان نمی کنند).
داروهای خاصی وجود دارند که می توانند فیبروم ها را کوچک کنند، رشد آنها را متوقف کنند و به مدیریت علائم شما کمک کنند. اما برخی از این داروها می توانند عوارض جانبی زیادی داشته باشند، بنابراین معمولاً آنها را فقط برای مدت کوتاهی استفاده می کنید. هنگامی که مصرف آنها را متوقف می کنید، فیبروم ها اغلب به سرعت رشد می کنند. پزشک ممکن است بعض از اوقات از این داروها برای کوچک کردن فیبروم قبل از جراحی استفاده نماید.
جراحی فیبروم رحم
شامل میومکتومی، ابلیشن اندومتر، آمبولیزیشن شریان رحمی و هیسترکتومی است .
اگر علائم فیبروم رحمی زیاد است و شما درد زیادی را تجربه می کنید ، جراحی ممکن است بهترین درمان باشد. چند نوع مختلف وجود دارد:
۱. میومکتومی: این جراحی فیبروم ها را حذف می کند. این بر باروری تأثیر نمی گذارد، بنابراین اگر می خواهید در آینده بتوانید بچه دار شوید، گزینه خوبی است.
۲. ابلیشن آندومتر: در این روش جریان الکتریکی، انجماد یا روش‌های دیگر برای از بین بردن پوشش داخلی رحم استفاده می‌شود. فیبروم های کوچک داخل رحم را درمان نموده و به کنترل خونریزی شدید کمک می کند. این معمولا یک جراحی جزئی و سرپایی است. بعد از این روش امکان بارداری خیلی کاهش می یابد. اگر حتی باردار شوید، احتمال سقط جنین یا سایر مشکلات در دوران بارداری بیشتر است.
۳. آمبولیزاسیون فیبروم رحمی (UFE) که آمبولیزاسیون شریان رحمی نیز نامیده می شود: این روش جریان خون را به فیبروم های شما مسدود می کند و باعث کوچک شدن آنها می شود.
۴. هیسترکتومی: این جراحی به طور دائم تمام یا بخشی از رحم شما را خارج می کند. هیسترکتومی تنها راه قطعی برای درمان فیبروم می باشد. معمولاً برای افرادی که فیبروم‌های بسیار بزرگ، خونریزی شدید، یائسگی نزدیک یا گذشته دارند، یا مطمئن هستند که هرگز نمی‌خواهند باردار شوند، بهتر است.
بارداری و فیبروم رحم
آگر فیبروم رحم دارید و درد زیادی را تجربه می کنید یا فیبروم رحم مانع بارداری شما می شود باید درمان شوید. با پزشک خود مشورت کنید که کدام برنامه درمانی برای شما بهترین است. در مورد مزایا و خطرات هر یک از گزینه های درمان فیبروم اطلاعات کسب کنید. اگر قصد بارداری در آینده را دارید، باید ارزیابی کامل باروری را انجام دهید.
اگر درمان فیبروم برای شرایط شما ضروری است، میومکتومی معمولاً درمان ارجح برای کسانی است که هنوز می خواهند باردار شوند. هیسترکتومی و ابلیشن آندومتر ممکن است گزینه های خوبی برای شما نباشند. به همین ترتیب، اگر می‌خواهید باروری خود را حفظ کنید آمبولیزاسیون شریان رحمی، درمان‌های ایده‌آل فیبروم رحمی نیستند.
